ماجرای ساخت و ساز مصلای قدس و شایعه غصبی بودن زمین مصلی

سیر تغییر مکان نمازجمعه قم؛ از حرم  تا حرم!

اوایل سال 58 نمازجمعه در صحن اتابکی حرم مطهر حضرت معصومه سلام الله علیها به امامت حضرت آیت الله العظمی اراکی اقامه می شد.
از سال 60 نمازجمعه به مدت دو سال به شبستان و صحن مسجد اعظم منتقل شد.
پس از آن نمازجمعه به مدت 6 سال در زمین چمن دبیرستان امام صادق علیه السلام برگزار شد.
در نهایت نمازجمعه قم از سال 1366 به ساختمان مصلای قدس انتقال یافته و تا سال 1385 و به مدت 19 سال در این مکان برگزار شد.
در سال 1385 به دلیل انجام برخی تعمیرات و مقاوم سازی نسبت به زلزله، اقامه نمازجمعه پس از گذشت حدود 25 سال، دوباره به حرم مطهر حضرت معصومه (سلام الله علیها) بازگشت و به دلایلی که ذکر خواهد شد، تا کنون نیز این روند ادامه داشته است.

شروع احداث بنای مصلی از سال 1358

مصلی مکان برگزاری نمازجمعه و مراسمات محوری یک شهر است؛ بنابراین باید از لحاظ جغرافیایی در مکان مناسب واقع شود، جمعیت ظرفیت فراوان برای اقامه نماز را داشته باشد، امکان دسترسی وسایل نقلیه عمومی داشته باشد و از معیارهای دیگری نیز مانند استقامت بنا، معماری خاص و... برخوردار باشد.
با توجه به جایگاه ویژه شهر قم، از ابتدای انقلاب تلاش برای احداث درخور این شهر در دستور کار قرار گرفت.
آیت الله شرعی در سال 58 پیگیری ها و اقدامات لازم مبنی بر احداث مصلایی مستقل در قم را انجام داد؛ بنابراین نقشه بنای مصلی بر اساس مسجدالاقصی با زیربنای 15 هزار متر مربع طراحی شد.

زمین مصلی؛ از شایعات تا واقعیت

بخش عمده زمین مصلی، مربوط به اراضی رودخانه بود که توسط مسئولان شهر به این امر اختصاص یافت.
بخش دیگری از آن نیز موقوفه مرحوم سیدحسن و سیدحسین بکایی بود که در سال 58 به مصلی واگذار کردند. فرزندان بزرگوار و شریف این دو مرحوم نیز احساس تکلیف کرده و برای رفع تشویش اذهان عمومی، طی نامه ای بر اقدام پدران خود تأکید کردند.
موضوع بعدی، خریداری املاک خانه های مجاور بعد از ساخت مصلی و به منظور اضافه کردن به محوطه سازی مصلی است که پس از تغییر کاربری املاک میدان جانبازان تا ساحلی از «مسکونی» و «تجاری» به «فرهنگی – مذهبی» صورت گرفت.
در مجموع حدود 9 هزار متر مربع در قالب 67 پلاک برای توسعه مصلی خریداری شده است که از 6 میلیارد و سیصد میلیون تومان هزینه برای این تملکات، چهار میلیارد و 300 میلیون تومان از محل بودجه های کشوری و مابقی از محل اعتبارات استانی تأمین شده است.
در مورد خرید املاک، چون مسئولان اجرایی به ضرورت مباح بودن محل نماز مردم کاملاً  توجه داشتند، علاوه بر مبلغ که کارشناسی مرضی الطرفین، 15 درصد نیز برای رضایت بیشتر مالکین به ایشان پرداخت شده است.
در تمام این موارد، اسناد مالکیت به نام دولت جمهوری اسلامی ایران (محل برگزاری نمازجمعه) تنظیم و سند رسمی صادر شده و تنها امور اجرایی خرید اعم از کارشناسی، توافق، استعلام های مربوط، تنظیم سند و... از طرف ستاد نمازجمعه به نمایندگی از استانداری صورت گرفته است.

خانمی که هرگز وجود خارجی نداشت!

نکته قابل توجه اینجاست که در هیچ یک از مراجع قضایی، هیچ شکایتی از طرف هیچ یک از مالکین در موضوع خرید املاک اطراف مصلی ثبت نشده است!
و از آن جالبتر اینکه ماجرای «خانمی که از خارج برگشته و ادعای مالکیت زمین مصلی را داشته است» مختص قم نبوده و در چندین شهر عیناً همین شایعه درباره مصلی یا مساجد اصلی شهر پخش شده است! گذشته از اینکه این خانم اصلاً وجود خارجی نداشته و تا کنون هیچ کس ـ نه از مردم، نه از مسئولین ـ این خانم را ندیده اند!
با توجه به این که نمازجمعه و بخصوص نمازجمعه قم یکی از پایگاههای مهم نظام اسلامی بوده است، دشمن تلاش می کند با ایجاد چنین شایعاتی در مردم تردید ایجاد کند و مع الاسف برخی مردم ساده لوح نیز به آن دامن می زنند.

مراحل مختلف و پر فراز و نشیب ساخت مصلی در طول 36 سال

پس از شروع پروژه ساخت مصلی از سال 1358، به دلیل مشکلاتی که در محل زمین چمن دبیرستان امام صادق(علیه السلام) وجود داشت، اقامه  نمازجمعه در سال 66 به مصلای قدس که هنوز به طور کامل آماده نشده و در حال سفت کاری بود متنقل و به تدریج بسیاری از تعمیرات و نیازها در طول زمان انجام شد.
با تلاش و درخواستهای مکرر، در سال 1379 مجلس شورای اسلامی مبلغ قابل توجهی از ردیف بودجه ملی به توسعه و تکمیل مصلی اختصاص داد، اما در سال 1380 سازمان مدیریت و برنامه ریزی بودجه مصلی را از ردیف ملی خارج کرده و مبلغ مختصری را برای مدت 3 سال از بودجه استانی به آن اختصاص داد که موجب کندی و توفق در ادامه خرید اماکن اطراف و تکمیل تجهیزات مورد نیاز مصلی شد. 5 سال نامه نگاری  و درخواست از دولت نیز هیچ پاسخی را به دنبال نداشت.

تعطیلی مصلی برای پروژه مقاوم سازی در سال 1385

در ابتدای دولت نهم، در پاسخ به نامه ستاد نماز جمعه قم و توشیح سه امام جمعه محترم، مبلغ سه و نیم میلیارد تومان برای تکمیل و تجهیز مصلی اختصاص یافت.
اواخر سال 85 اقامه نماز در مصلی برای تقویت ستون ها و فونداسیون ها تعطیل و دوباره اقامه نمازجمعه به حرم حضرت معصومه(س) منتقل شد و غباری از خاک بر در و دیوار مصلی نشست. مصلی تنها به دلیل نداشتن ایمنی تخلیه و تعطیل شد و به هیچ وجه شایعات موجود درباره مصلی از قبیل غصبی بودن زمین آن درست نیست و شهروندان نباید به این شایعات دامن بزنند.
نکته قابل توجه اینجاست که مصلی در زمانی ساخته شد که هنوز ماده 2800 مبنی بر ضرورت مقاوم سازی ساختمان ها در برابر زلزله وجود نداشت که پس از حادثه غمبار زلزله بم، این قانون ابلاغ شد.
پس از اختصاص بودجه سه ونیم میلیارد تومانی و انتخاب پیمانکار، دولت پرداخت مبلغ فوق را منوط به مقاوم سازی در برابر زلزله کرد که با توجه به طول کشیدن کار کارشناسی و برای جلوگیری از برگشت خوردن بودجه در پایان سال مالی 86، این بودجه با اصلاح موافقت نامه از تعمیرات به تملک، صرف تملک بیش از چهارهزار متر از املاک مجاور گردید. با پایان مطالعات و فراهم شدن زمینه کار، بودجه ای در اختیار نبود و در نتیجه پروژه طولانی شد.
در سال 87 مجدداً ستاد نامه ای به رئیس جمهور نوشت و درخواست بودجه کرد و با تأمین پنج میلیارد تومان هزینه، عملیات مقاوم سازی در برابر زلزله، در سال 88 پایان یافت. این ساختمان اکنون در برابر بزرگترین زلزله ممکن که شهر قم را تهدید می کند، مقاوم سازی شده است.

توقف مجدد پروژه مصلی به علت کمبود بودجه در سال 88

پروژه مصلی پس از مقاوم سازی، به علت تأخیر در اختصاص بودجه لازم، از سال 88 تا 91 متوقف شد و از نظر عمرانی پیشرفتی در آن مشاهده نشد و خریداری تعدادی از املاک نیز به علت کمبود بودجه هنوز انجام نشده است که پس از خریداری آنها، وارد مرحله محوطه سازی مانند جدول سازی، روشنایی، فضای سبز، کف سازی و خیابان کشی می شود.
هم اکنون تکمیل پروژه مصلی در مرحله تجهیز سیستم گرمایش و سرمایش، روشنایی، صوت، تصویر، سقف کاذب، درهای ورودی، آسانسورها، سیستمهای اعلام و اطفای حریق در حال انجام است.

دومین مصلای کشور پس از مصلای تهران

مصلای قم پس از مصلای تهران، دومین مصلای کشور است و طرح مصلی به گونه ای طراحی شده که تنها به اقامه نمازجمعه در این مکان اکتفا نشود بلکه مانند مصلای تهران برای برپایی نمایشگاههای دائمی و مراسم ها استفاده شود.
هم اکنون زیربنای مصلی شامل صحن اصلی به مساحت 10 هزار متر مربع و بالکن ویژه خواهران به مساحت 4 هزار متر مربع است که در مجموع قابلیت پذیرایی از 28 هزار نمازگزار را داراست. با احتساب 14 هزار متر فضای بیرونی، در مجموع حدوداً 50 هزار نفر ظرفیت برای مصلی متصور است.
ورودی مصلی نیز از طرف میدان جانبازان با سردر زیبا احداث می شود و از معماری متعارف بناهای اسلامی و از معمارهای برجسته در زمینه کاشی کاری، سنگ کاری، گچ کاری و گچ بری مصلی استفاده می شود تا کار ماندگار مذهبی به وجود آید.