مشکل اساسی امام هادی علیه السلام

در سالگرد شهادت امام هادی علیه السلام مراسم عزاداری هیئت محبین اهلبیت علیهم السلام قم جمعه ۹ اسفند ۹۸ با سخنرانی حجت الاسلام احمد پناهیان در مقتل الشهدای فاطمیه سلام الله علیها برگزار شد.

اهمیت شخص امام در جامعه

إِذْ قالَ لَهُمْ أَخُوهُمْ نُوحٌ أَلاتَتَّقُونَ إِنِّي لَکُمْ رَسُولٌ أَمينٌ فَاتَّقُوا اللَّهَ وَ أَطيعُونِ(شعراء ۱۰۶-۱۰۸). حضرت نوح به قومش فرمود من فرستاده امینی هستم، پس از خدا بترسید و از من اطاعت کنید. خدای متعال از زبان پیامبرش اینگونه با ما سخن میگوید. اطاعت کردن از شخص رسول در قرآن برجسته شده.

کَذَّبَتْ عادٌ الْمُرْسَلينَ إِذْ قالَ لَهُمْ أَخُوهُمْ هُودٌ أَلاتَتَّقُونَ إِنِّي لَکُمْ رَسُولٌ أَمينٌ َاتَّقُوا اللَّهَ وَ أَطيعُونِ(شعراء ۱۲۳-۱۲۶). حضرت هود هم به قومش همین خطاب را داشت. کَذَّبَتْ ثَمُودُ الْمُرْسَلينَ إِذْ قالَ لَهُمْ أَخُوهُمْ صالِحٌ أَلاتَتَّقُونَ إِنِّي لَکُمْ رَسُولٌ أَمينٌ فَاتَّقُوا اللَّهَ وَ أَطيعُونِ(شعراء ۱۴۱-۱۴۴). حضرت صالح هم به قومش همین سخن را گفت. خدای متعال این جمله را برجسته میکند. شخص پیغمبر مهم است و باید اطاعت شود. مردم باید به شخص پیغمبر و امام جامعه پناه ببرند.

کَذَّبَ أَصْحابُ الْأَيْکَةِ الْمُرْسَلينَ إِذْ قالَ لَهُمْ شُعَيْبٌ أَلاتَتَّقُونَ إِنِّي لَکُمْ رَسُولٌ أَمينٌ فَاتَّقُوا اللَّهَ وَ أَطيعُونِ وَ ما أَسْئَلُکُمْ عَلَيْهِ مِنْ أَجْرٍ إِنْ أَجْرِيَ إِلاَّ عَلي‏ رَبِّ الْعالَمينَ(شعراء ۱۷۶-۱۸۰). کسانیکه ولایت پیامبران را نمی پذیرفتند، خدا را قبول داشتند، اما شخص پیغمبر را قبول نداشتند؛ به بهانه های مختلف. تمام اقوام این داستان را داشته اند، و تا زمان صدر اسلام هم ادامه داشت. زمان امام هادی علیه السلام هم مشکل اساسی امت همین مسئله بود. در دوران امامت امام هادی علیه السلام که حدود ۳۴ سال طول کشید، شیعه هنوز قدرت داشت، هرچند متوکل به سختی با شیعیان برخورد میکرد. گروههای شیعی زیادی در این ایام قیام کردند و بعضا پیروز هم شدند. جریانهای انقلابی وجود داشتند و فعال بودند.

چه شد که متوکل امام هادی علیه السلام را از مدینه به سامرا منتقل کرد؟ یکی از کسانیکه در این انتقال نقش محوری داشت، امام جماعت حرمین بود. به خلیفه وقت نامه نوشت، و از خطرات امام هادی علیه السلام در مدینه برای حکومت و خطر قدرت یافتن ایشان برای خلیفه وقت گفت. او میدانست که امام هادی علیه السلام برای حکومت خطر هست، اما شیعیان انقدر هم قدرت نداشتند که امام به کمک آنها برای حکومت خطر جدی ایجاد کند. مشکل این بود که با وجود امام هادی علیه السلام، این امام جماعت جایگاه اول مراجعات مردم را نداشت. حسادت و تکبر و غرور و جاه طلبی امام جماعت حرمین مسلمین را ببینید!

قبول داشتن نظام به تنهایی کافی نیست

یکبار متوکل سپاهیانش را جمع کرد و همه را مسلح کرد تا مقابل امام هادی علیه السلام نمایش قدرت بدهد و امام را به خیال خودش بترساند. امام فرمود میخواهی لشکر مرا ببینی؟ متوکل گفت بله. ناگهان متوکل دید از شرق عالم تا غرب عالم ملائکه صف کشیده و همه مسلح هستند. متوکل از هوش رفت. وقتی به هوش آمد، امام فرمود آنطور که تو فکر میکنی نیست؛ من نمیخواهم با تو بجنگم و حکومت را از تو بگیرم؛ ما به امر آخرت مشغولیم. امام هادی علیه السلام یارانی که باید را نداشت، لذا در مدینه هم قصد قیام نداشت. چون یارانش را نداشت.

در انتخابات مجلس ۷۵ درصد مردم تهران میدانند با شرکت در انتخابات نظام را مقابل دشمنان تقویت میکنند، اما شرکت نمیکنند. نظام را هم قبول دارند، اما بخاطر نارضایتی ها و مشکلات و یا هر دلیل دیگری در انتخابات شرکت نمیکنند. با وجود مشکلات امروز و مجلس ناکارآمد و دولت ضعیف کنونی، بازهم شرکت ۴۲ درصدی مردم در انتخابات قابل مقایسه با سایر انتخابات نیست. امروز انتخابات حیثیتی امنیتی است؛ جدای از اینکه سیاسی و اجتماعی و ملی است.

سردار سلیمانی بود که میزان مشارکت را به ۴۲ درصد رساند. اینطور نیست که اعتقاد به اصل نظام و قبول داشتن رهبرانقلاب، کار را تمام کند. امام هادی علیه السلام را همه شیعیان قبول داشتند و به ایشان محبت و ارادت داشتند؛ اما اینطور نبود که پای رکاب ایشان جمع شوند و قدرت را از متوکل بگیرند و به دست امام هادی علیه السلام بسپارند.

مشکل اساسی امام هادی علیه السلام

مشکل امام هادی علیه السلام این بود که مردم به ایشان احترام میگذاشتند و در اعتقاد هم ایشان را به امامت قبول داشتند، اما همه چیز را از جانب امام هادی علیه السلام نمیدانستند: إِنْ ذُكِرَ الْخَيْرُ كُنْتُمْ أَوَّلَهُ وَ أَصْلَهُ وَ فَرْعَهُ وَ مَعْدِنَهُ وَ مَأْوَاهُ وَ مُنْتَهَاه. هر خیری چه مادی چه معنوی، سیاسی اقتصادی اجتماعی و... از طرف شخص ولی خداست. شیعیان به این باور نرسیده بودند. مشکل امام هادی علیه السلام این بود، لذا زیارت جامعه را برای ما به یادگار گذاشت.

هر خیری در جامعه اسلامی باشد منشأ و منتهایش ولی جامعه است. همه ما باید این معارف را در جامعه گسترش دهیم. خط به خط زیارت جامعه را با مردم حرف بزنیم. مَنْ أتاكُمْ نَجى، وَ مَنْ لَمْ يَأْتِكُمْ هَلَك. نگاه مردم به رهبر جامعه دینی یک نگاه صرفا سیاسی و اجتماعی نباید باشد. قاسم سلیمانی به این نتیجه و باور رسیده بود. با همه طیف ها نشست و برخاست داشت، اما لحنش عوض نمیشد. به همه میگفت همه چیز ما از این آقاست.

ایمان به بند بند زیارت جامعه را باید در وجود خودمان و بعد در وجود مردم نهادینه کنیم. إِنِّي لَکُمْ رَسُولٌ أَمينٌ فَاتَّقُوا اللَّهَ وَ أَطيعُونِ. امام هادی علیه السلام همان بیان انبیاء‌ گذشته را در زیارت جامعه دارد. همه چیز ما از ائمه اطهار علیهم السلام است. هم و غم ما را ائمه از بین می برند: بِكُمْ يُنَفِّسُ الْهَمَّ وَ يَكْشِفُ الضُّرَّ. اگر مردم از بیماری کرونا شکایت دارند و دچار التهاب و نگرانی شده اند، باید به ائمه پناه ببرند. ایجاد اطمینان در مردم نسبت به شخص امام تکلیف ماست؛ و قدم بعد اطاعات محض از اوامر امام؛ و بعد امنیت و آسایش و برکت و باقی چیزها هم بدنبالش خواهد آمد. تا این باور مردم نسبت به شخص امام جامعه و هدایتهای او اصلاح نشود،‌ مشکلات همچنان هست و خواهد بود.

وقتی حق امام هادی و امام عسکری علیهما السلام توسط شیعیان ادا نشد، خدای متعال امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف را از شیعیانش گرفت. بعد از امام هادی علیه السلام مشکل اساسی امام عسکری علیه السلام یک جمله بود که فرمود: هیچ یک از ائمه باندازه من مورد شک و تردید شیعیانش قرار نگرفت. نه تنها کمبودهای شیعیان در زمان امام هادی علیه السلام جبران نشد، بلکه شک و تردید شیعیان نسبت به امام عسکری علیه السلام بیشتر هم شد؛ با اینکه امام هادی علیه السلام زیارت جامعه را از خود به یادگار نهاده بود.