اخلاص سری از اسرار الهی

جلسه پنجم مراسم ماه مبارک رمضان هیئت محبین اهلبیت(ع) شنبه ۲۱ اردیبهشت ۹۸ در آستان امامزاده علی بن جعفر(ع) قم در کنار مزار شهدا با سخنرانی حجت الاسلام احمد پناهیان برگزار شد.

پای منبر چه کسانی بنشینیم؟

تباکی یعنی خود را به گریه زدن. حاله گریه کن گرفتن. اما اخلاص اینطور نیست. اندکی شائبه شرک در عمل باشد خداوند نمی پذیرد. کُلٌّ يَعْمَلُ عَلي‏ شاکِلَتِهِ(اسراء ۸۴). هرکس مطابق ذات و آنچه که هست عمل میکند. رسول خدا(ص) در حدیثی فرمود: لاتجلسوا عند کل عالم الا عالم یدعوکم من الخمس الی الخمس. میفرماید فقط محضر ۵ دسته از علما بنشینید و کسب فیض کنید. عالمی که شما را از پنج چیز خارج و به پنج چیز داخل میکند:‌ من الشک الی الیقین. عالمی که شک شما را مبدل به یقین کند. ایمانتان را قوی کند.

و من الکبر الی التواضع. عالمی که شما را از تکبر خارج و به تواضع دعوت کند. برخی عکس این را انجام میدهند. طوری حرف میزنند که شنونده از خدا طلبکار هم میشود. من الریاء الی الاخلاص. روزه ثواب و فواید دارد، اما نباید بخاطر این فواید روزه بگیریم. حضرت زهرا(س) فرمود: فرض الله الصيام تثبيتاً للاخلاص. اصلا روزه برای تثبیت اخلاص در وجود مومن است. اما برخی منبری ها برای خوشامد مستمع، از فواید روزه و اعمال عبادی میگویند و اینگونه دعوت به روزه گرفتن و عبادات میکنند.

الَّذِينَ يُبَلِّغُونَ رِسَالَاتِ اللَّهِ وَيَخْشَوْنَهُ وَلَا يَخْشَوْنَ أَحَدًا إِلَّا اللَّهَ وَكَفَى بِاللَّهِ حَسِيبًا(احزاب ۳۹). منبری باید آنچه خدا فرموده به مردم منتقل کند، نه حرف و نظر خودش را. قشنگ صحبت کردن و مستمع زیاد داشتن خوب است، اما به چه قیمتی، به قیمت زیرپاگذاشتن حرف حق؟ امیرالمومنین(ع) وقتی بالای منبر میرفت، کوفیان از منبر او فراری بودند! بس که حرف حق میگفت و بیاناتشان برای اهل کوفه تلخ بود. امیرالمومنین(ع) امیر کلام است، اما منبرهایش مشتری نداشت. و من العداوه الی النصیحه و من الرغبه الی الزهد. عالم باید مردم را از عداوت به خیرخواهی دعوت کند. و از دنیاطلبی بسمت قناعت و خودداری دعوت کند.

اخلاص سری از اسرار الهی

امیرالمومنین(ع) فرمود: «الإخلاص أعلی فوض». عالتیرین درجات برای اخلاص است. «الإخلاص اشرف نهایه» اخلاص با شرافت ترین مقصد است. «بالإخلاص تتفاضل مراتب المومنین» بین مومنین مخلص ترین آنها بالاترین مقام را دارد. فراوانی عمل و اعتبار اجتماعی و موقعیت علمی و سیاسی ملاک برتری نیست. ملاک اخلاص است.

پیچیدگی اخلاص بخاطر این است که منشأ اخلاص سر الهی است. در روایت هست شرک مانند مورچه ای روی تخته سنگ سیاهی در دل شب تاریک است. اخلاص به همین میزان پیچیده است. اگر برای ازدیاد روزی نمازشب خواندیم، اخلاص عمل از بین رفته است. خواندن سوره واقعه روزی را زیاد میکند، اما اگر به این خاطر شبها سوره واقعه بخوانیم، اشتباه است و بعنوان عمل خالص برای خدا پذیرفته نمی شود. اعمال بصورت طبیعی اثرات و فوایدی دارند، اما ما نباید بخاطر این آثار و فواید عمل انجام دهیم. اگر بخاطر دفع خطر صدقه بدهیم، این عمل بااخلاص نیست.

«الإِخْلاصِ سِرٌّ مِنْ أَسْرَارِي، اسْتَوْدَعْتُهُ قَلْبَ مَنْ أَحْبَبْتُ مِنْ عِبَادِي». اخلاص سری از اسرار الهی است که خدا در قلب کسانی که دوستشان دارد قرار میدهد. در حدیثی هست: روز قیامت مخلصین واقعی وقتی نامه عملشان را نگاه میکنند می بینند نامه عملشان خالی است. خداوند به آنها میفرماید تو چون مخلصانه این اعمال را انجام دادی، من حتی ملائک را بر آن اعمال آگاه نکردم، لذا در نامه عملت ثبت نشده. اجر آن اعمال با خود من است.

نمازی معراج مومن است که خالصانه باشد

ویژگی سربازان امام زمان(ع) محبت دوطرفه آنها نسبت به خداست: مَن يَرتَدَّ مِنكُم عَن دينِهِ فَسَوفَ يَأتِي اللَّهُ بِقَومٍ يُحِبُّهُم وَيُحِبّونَهُ(مائده ۵۴). سربازان بقیه الله(عج) از میان مخلصین انتخاب میشوند. ما میخواهیم تمدن سازی کنیم برای حکومت اسلامی، پس باید جهاد معنوی کنیم. برای این جهاد معنوی نیازمند اخلاص هستیم.

در جبهه ها فرهنگ اخلاص بین رزمندگان خیلی باب بود. رزمندگان به تمام معنا مخلص بودند. حتی بخاطر دفاع از خاک هم جبهه نیامده بودند. فقط رضای خدا و انجام وظیفه را در نظر داشتند. در این راه هم مخلصانه جانشان را تقدیم کردند. امیرالمومنین(ع) میفرمایند: إِنَّ الجِهادَ بابٌ مِن أَبوابِ الجَنَّةِ فَتَحَهُ اللّه ُ لِخاصَّةِ أَولیائِهِ. باب جهاد به روی مخلصین باز میشود. اینها هستند که محبوب خدای متعال هستند.

خدا از انسان غیرمخلص عمل قبول نمیکند. بله، تکلیفمان است و باید انجام بدهیم، اما تنها نمازی که مخلصانه باشد «الصَّلـاَةَ تَنهَی عَنِ الفَحشاءِ وَ المُنكَرِ» است، «معراج المومن» است، «قُربانُ كُلِّ تَقِيٍّ»است. اثر طبیعی نماز مخلصانه عروج به بالاست. مثل آیت الله قاضی، وقتی سر نماز می ایستاد همه چیز از یادش میرفت، حتی بیماری و درد. این اخلاص حضرت امام(ره) بود که ایشان را به چنین نقطه ای رساند.