شب میلاد حضرت زهرا(سلام الله علیها) - هیئت محبین اهل بیت (علیهم السلام) - 21فروردین 94 - قم - مقتل الشهداء فاطمیه(سلام الله علیها)
حجت الاسلام والمسلمین حاج احمد پناهیان:
چرا دیدگاه غالب رجال سیاسی از هر جناح با دیدگاههای رهبری فاصله دارد؟! تمسک به حبل الله؛ نتیجه زندگی فاطمی(سلام الله علیها)
بیستم جمادیالثانی مصادف است با ولادت با سعادت حضرت فاطمه زهرا (سلاماللهعلیها)، ولادت حضرت امام خمینی (ره) و سالروز پیوند مبارک حضرت آمنه با حضرت عبدالله (علیهمالسلام). و امسال این روز مبارک همزمان با شام جمعه، روز عید مؤمنین، هم بود. انشاءالله که مجموعه این بشارتها نویدبخش فرج حضرت حجت (ارواحنالهفداه) و ضامن پیروزی نهایی لشگر اسلام در تمام جبهههای نور علیه ظلمت گردد.
ما به تو کوثر عطا کردیم!
از فیض وجود مبارک حضرت صدیقه طاهره، فاطمه زهرا (سلاماللهعلیها) نه فقط به رسول مکرم اسلام (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) که تمام عالم، از ازل تا ابد، بهرهمند میشود. چرا وجود مقدس رسول مکرم اسلام (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) این قابلیت و ارزش را دارد که خداوند متعال چنین فرزندی به ایشان عطا کند؟ خداوند متعال حضرت زهرا (سلاماللهعلیها) را به پیامبر اسلام (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) عنایت کرد، مهر دائمی هم بهپای این عنایت زد! «بِسْمِ اللَّـهِ الرَّحْمَـنِ الرَّحِيمِ إِنَّا أَعْطَيْنَاكَ الْكَوْثَرَ»[1] وجود اقدس پیغمبر اکرم (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) این لیاقت و شأنیت را دارند که خداوند متعال چنین نعمت عظیمی را به او کرامت کند. «فَصَلِّ لِرَبِّكَ وَانْحَرْ»[2] خداوند متعال به وجود مبارک حضرت رسول (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) دستور میدهد به شکرانه این نعمت نماز بگذار و قربانی بده. پیغمبر اکرم (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) نیز تعدای شتر قربانی کردند. اگر خداوند متعال به ما هم فرزندی عنایت کند، گوسفندی به نام «عقیقه» قربانی میکنیم و بهگونهای از برکات عقیقه هم استفاده مینماییم. لکن خداوند متعال به حضرت رسول پیغمبر اکرم (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) دستور نحر شتر میدهد.
تو مست جام ابتری، من مست حوض کوثرم
در ادامه سوره خداوند متعال میفرماید: «إِنَّ شَانِئَكَ هُوَ الْأَبْتَرُ»[3] در جریان ولادت وجود اقدس حضرت زهرا (سلاماللهعلیها) توجه به این آیه خیلی مهم است. یک عدهای پیغمبر اکرم (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) را ملامت میکردند و طعنه میزدند. سن وجود مبارک حضرت رسول (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) نزدیک به شصت سال رسیده است. فرزند پسری هم ندارد. در تاریخ دیده شده که پیغمبری به فرزندان ذکور انبیاء به ارث رسیده است. مراد از «ذُرِّيَّةً بَعْضُهَا مِن بَعْضٍ»[4] نیز همین مطلب است. تا به آن زمان ذریه هیچ پیغمبری با فرزند دخترش ادامه پیدا نکرده است. خدا هم در جریان این میلاد به قول معروف دشمنان اسلام را غافلگیر میکند بهگونهای که واقعاً نه راه پس دارند و نه راه پیش. خداوند متعال میفرماید «يُرِيدُونَ لِيُطْفِئُوا نُورَ اللَّـهِ بِأَفْوَاهِهِمْ»،[5] کافران فکر کردند با دهانهایشان میتوانند خورشید خدا را خاموش کنند. «وَاللَّـهُ مُتِمُّ نُورِهِ وَلَوْ كَرِهَ الْكَافِرُونَ»[6] اوست که تمام میکند نورش را. به پیامبر اسلام (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) طعنه میزدندکه ذریهاش تمام میشود. با خود میگفتند کمی او را تحمل کنیم، چیزی هم به پایان عمر او باقی نماندهاست.
مشابه همین اتفاق برای انقلاب اسلامی ایران هم افتاد. عدهای گفتند حضرت امام (ره) بالاخره هشتاد سال سن دارند. روزی عمر مبارک ایشان تمام میشود! پس از ایشان یک کاری میکنیم! یا حتی همین امروز! خدا انشاءالله عمر شریف نائب امام زمان، مقام معظم رهبری را برکت دهد و طولانی کند. الآن خیلی از افراد مترصد این هستند که پس از مقام معظم رهبری کارهایی انجام دهند. زبانی، حتی به خود مقام معظم رهبری میگویند: «بعد از شما چه کسی است؟! اجازه دهید که ما الآن جریان شورایی را در بحث ولایت فقیه کلید بزنیم که تا شما هستید جا بیفتد و بعد از شما به مشکل نخوریم!» مانند بحث رابطه با آمریکا که برخی آقایان به امام خمینی (ره) گفتند: «اجازه دهید این چند مسئله را در زمان حیات شما حل کنیم چون بعد از شما -واقعاً بعضیها چگونه فکر میکردند- سخت میشود این مسئله را حل کرد!» زمان حضرت امام (ره) خردسال بودیم و متوجه چنین جریاناتی نبودیم لکن این بحثها امروز در کتاب خاطرات آقای هاشمی چاپ میشود یا در مصاحبههای ایشان مکرر تکرار میشود که «بله! ما به امام گفتیم تا وقتی زنده هستید این چند مسئله را حل کنید، چون بعد از شما این مباحث سخت میشود! یکی از آنها، موضوع رابطه با آمریکاست». انسان با شنیدن و خواندن چنین نگاهی تعجب میکند.
امروز هم اتفاقات مشابهی در جریان است. به مقام معظم رهبری اصرار میکنند که آقا اجازه دهید تا شما هستید این مسئله را حل کنیم. بحث شوراییشدن ولایت فقیه و رهبری را مطرح کنیم تا در جامعه جا بیفتد. البته مقام معظم رهبری هم پاسخهای دندانشکنی میگویند. یکی از پاسخهایی که حضرتشان دادند (نقل به مضمون) گفتند: «نخیر! تا من زنده هستم چنین اتفاقی نخواهد افتاد! بعد از اینکه من رفتم هر کاری خواستید انجام دهید!» ایشان هم مانند حضرت امام (ره) در مقابل چنین حرفهایی مقاومت میکنند.
گفتیم مشابه این جریان در زمان پیغمبر اسلام (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) هم بودهاست. فکر میکردند بعد از پیغمبر (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) چه خواهد شد؟! نه خداوند متعال و نه رسول اکرم (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) ، هیچکدام زیر بار شورا نرفتند. حضرت نفرمود از میان خوبان و برترینان بعد از من، کسی را انتخاب کنید و رأی بگیرید! این حرفها نبود. مستقیماً امیرالمؤمنین را معرفی کرد و فرمود: «مَنْ كُنْتُ مَوْلَاهُ فَهَذَا عَلِيٌّ مَوْلَاهُ»،[7] امیرالمؤمنین علی (علیهالسلام) را دعا هم کردند و فرمودند: «اللَّهُمَّ وَالِ مَنْ وَالاهُ وَ عَادِ مَنْ عَادَاه».[8] امام خمینی (ره) هم همین کار را کردند منتهی رسانهها پخش نکردند.خود امام هم میگفتند: «چرا شما این مطلب را پخش نمیکنید؟!» به بعضی از افراد میگفتند: «چرا نمیگویید که بعد از خودمان نظر ما روی سیدعلی خامنهای است؟»
الحمدلله امروزه جایگاه ولایت و رهبری در جامعه خیلی بیشتر از زمان امام خمینی (ره) جا افتاده است. امروز مقام معظم رهبری در بسیاری از جزئیات با مردم حرف میزنند و در مسائل خرد مدیریتی هم مردم را دخیل میکنند. در زمان حضرت امام (ره) اصلاً چنین فرصتی برای امام ایجاد نشد. بلافاصله بعد از انقلاب اسلامی جنگ شد. بعد از جنگ هم امام (ره) رحلت کرد.
فاطمه زهرا (سلاماللهعلیها)، حلقه اتصال خلق به خدا
خلاصه اینکه خداوند متعال فرمود «إِنَّ شَانِئَكَ هُوَ الْأَبْتَرُ» دشمنان تو فکر میکنند که ذریه تو ادامه ندارد، درحالیکه آنها خود ادامه نخواهند داشت ولی تو را با فاطمه زهرا (سلاماللهعلیها) نگه میدارم. تمام بخشهای وجودی حضرت زهرا (سلاماللهعلیها) فیض و برکت است. به قول مقام معظم رهبری در دیدار روز گذشته مادحین، وجود مظهر زهرای اطهر (سلاماللهعلیها) همهاش فضیلت است. اما من فکر نمیکنم هیچ جایگاهی برتر از این مقام باشد که خداوند متعال در قرآن کریم در شأن حضرت زهرا (سلاماللهعلیها) فرموده است. پیغمبر اکرم (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) فرمود: «فاطمةُ مُهجَةُ قَلبی و ابناها ثَمَرَةُ فُؤادی و بَعلُها نورُ بَصَری و الأئِمّةُ مِن وُلدِها أُمَناءُ رَبّی و حَبلٌ مَمدودٌ بَینَه و بَینَ الخَلقِ مَن تمسَّک بِهم نَجا و مَن تَخَلَّفَ عنهم هَوَی»؛[9] «فاطمه (سلاماللهعلیها) نفس و جان من است و فرزندانش ثمره قلب من هستند، همسر فاطمه نور چشم من است. ائمه از فرزندان حضرت زهرا (سلاماللهعلیها) امینانِ خدای من هستند». فرزندان فاطمه اطهر (سلاماللهعلیها) نه تنها امین خدا، بلکه «حَبلٌ مَمدودٌ بَینَه و بَینَ الخَلقِ» هستند. اصلاً اتصال خلائق به خداوند متعال فقط توسط فرزندان زهرای اطهر (سلاماللهعلیها) اتفاق خواهد افتاد.
رسالت پیغمبر اکرم (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) چه بود؟ اتصال بین خلق و خدا. خداوند متعال فرمود: «وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّـهِ جَمِيعًا وَلَا تَفَرَّقُوا»[10] آیا این آیه برای کسی پیغمبر اکرم (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) نازل شد؟! خداوند متعال فرمود به جماعت بگو به حبل الله چنگ بزنید. حبل الله کیست؟ رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) همان حلقه اتصال مردم به خداست. فرزندان فاطمه زهرا (سلاماللهعلیها) نیز همان جایگاه رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) را دارند.
حضرت صدیقه کبری (سلاماللهعلیها)، حجت الحجج
حضرت صدیقه کبری (سلاماللهعلیها) حجت الحجج است. وجود مبارک ایشان حجت بر این ائمه هدی (علیهمالسلام) است. بسیاری از بزرگان از این مطلب استفاده میکنند و بحث ولایت حضرت زهرا (سلاماللهعلیها) را مطرح میکنند. حضرت صدیقه طاهره (سلاماللهعلیها) امام امت نیستند اما ولایت دارند. چندین روایت است که در اطاعت حضرت زهرا، پیغمبر اکرم و ائمه معصومین (علیهمالسلام) تصریح میکند. پیغمبراکرم (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) میفرماید «اقتدوا بالزهره»، «به زهره اقتدا کنید»، گفتند: «یا رسولالله! زهره کیست؟» فرمود: «زهرایاطهر (سلاماللهعلیها)».
در روایتی دیگر آمده اطاعت حضرت زهرا (سلاماللهعلیها) بر همه خلائق عالم واجب است. پس حضرت زهرا (سلاماللهعلیها)، در خانه حضرت رسول (صلیاللهعلیهوآلهوسلم)، تنها یک دخترِ خوبِ پاکِ معصوم نیستند. روز گذشته مقام معظم رهبری در میان فرمایشات خود به موضوع حضرت زهرا (سلاماللهعلیها)، گفتند که زبان ما از بیان مطلب راجع به ایشان قاصر است. وقتی نائب امام زمان میفرماید زبان ما قاصر است، ما که دیگر بههیچوجه نمیتوانیم حق مطلب را در مورد این بانو ادا کنیم. از زبان خودمان که یک کلمه هم در شأن ایشان نداریم، ولی وصف رسول خدا و ائمه معصومین (علیهمالسلام) و قرآن کریم از فاطمه اطهر (سلاماللهعلیها) را باید به خودمان تذکر دهیم. زیرا اگر ما عظمت حضرت زهرا (سلاماللهعلیها) را درک کردیم، آن وقت رسالت، مجاهدت، شهادت و ایثار حضرت برای ما اهمیت پیدا میکند.
شناخت حضرت زهرا (سلاماللهعلیها) و درک لیلة القدر
در دعای عصر غیبت آمده: «اَللَّهُمَّ عَرِّفْنِي نَفْسَکَ فَإِنَّکَ إِنْ لَمْ تُعَرِّفْنِي نَفْسَکَ لَمْ أَعْرِفْ نَبيَّکَ [لَمْ أَعْرِفْکَ وَلَمْ أَعْرِفْ رَسُولَکَ. اَللَّهُمَّ عَرِّفْنِي رَسُولَکَ فَإِنَّکَ إِنَّ لَمْ تُعَرِّفْنِي رَسُولَکَ لَمْ أَعْرِفْ حُجَّتَکَ»[11] شناخت خدا، شناخت رسول خدا و شناخت حجت خدا امر بسیار مهمی است. حضرات معصومین (علیهمالسلام) شناخت حضرت زهرا (سلاماللهعلیها) را از درگاه خداوند متعال طلب میکردند. حضرت زهرا (سلاماللهعلیها) حجت خدا و بلکه حجتِ حجج الهی است. امام حسن عسکری (علیهالسلام) فرمودند: «مادر ما، حجت خدا برماست». کُنه وجود مقدس حضرت زهرا (سلاماللهعلیها) را هیچ کسی نمیتواند درک کند، خداوند متعال میفرماید: «وَمَا أَدْرَاكَ مَا لَيْلَةُ الْقَدْرِ»[12] به این معنا که شما نمیتوانید لیله القدر را درک کنید. در تفاسیر از معصوم (علیهالسلام) نقل شده است که لیلةالقدر همان فاطمه اطهر (سلاماللهعلیها) است. بدون تعارف، هیچکدام از ما نمیتواند عظمت لیلةالقدر را درک کند. لکن بایستی در حد وسع خودمان، نسبت به حضرت زهرا (سلاماللهعلیها) معرفت پیدا کنیم. قرآن کریم میفرماید فاطمه زهرا (سلاماللهعلیها) دنباله رسول خداست. اینکه حضرت امام (ره) فرمود: «فاطمه زهرا سلام الله علیها زنی بود که اگر مرد بود، رسول الله بود» یک بخشی اش ناظر بر این معناست. بایستی دائماً جایگاه حجت الهی حضرت زهرا (سلاماللهعلیها) را به خودمان تذکر بدهیم که بدانیم سرمایه ما چیست.
ریشه در ملکوت
خودِ این یادآوریِ مدام، به ما جان، روح و قوت میدهد. حضرت زهرا (سلاماللهعلیها) و ذکر مقام و منزلت ایشان دارایی ماست. آن وقت اگر کسانی به ما بگویند که خودتان را پیش دشمنان خدا حقیر کنید! میزنی به سینه اش و میگویی برو! آنها مگر چه دارند؟! در تمام یا اکثر فیلم های هالیوود فردی بی اصل و ریشه را بهعنوان منجی عالم معرفی میکنند. در بعضی از فیلمهایشان ای نمنجی دروغین اصلاً حرامزاده است!
در زیارت وارث آمده: «أَشْهَدُ أَنَّكَ كُنْتَ نُوراً فِي الاْصْلاَبِ الشَّامِخَةِ، وَالاَرْحَامِ الْمُطَهَّرَةِ»[13] کسانی که حجت شما هستند ریشهشان سالمِ سالمِ سالم است. به این معنا که شما یک رگه صلب ناخالص در اجداد ائمه هدی، حضرت زهرا و پیغمبر اکرم (علیهمالسلام) پیدا نمیکنید. این را باید دائم به خودمان تذکر بدهیم که ما اصل و ریشه داریم. شیطان این را به ما القاء میکند که «ما کجا و حضرت زهرا کجا!» امام جعفر صادق (علیه السلام) فرمودند: «شيعتنا خلقوا من فاضل طينتنا»[14] (شیعیان ما از اضافه طینت و سرشت ما خلق شدهاند.) ما از باقی مانده گِل ائمه معصومین (علیهمالسلام) هستیم. چه میگویند که«ما کجا و حضرت زهرا کجا!» از نظر مقام، بله. گفتیم هیچکس در مقام و منزلت به حضرات معصومین نمیرسد لکن ریشه ما آنجاست.
خودت را دست کم نگیر جوان! در تمام بخشهای زندگی خودت، هیچگاه و در هیچ میدانی نگو که نمیتوانم. اتصال شما به اولاد فاطمه (سلاماللهعلیها) رشدتان میدهد. چرا رشد میدهد؟ چون شما بر میگردید به اصل و ریشهتان. چرا شما توانستید انقلاب کنید و انقلاب شما پیروز شد و الآن آقای عالم هستید و امروز امام و انقلابتان الگوی همه انقلابها قرار گرفتهاست؟ چون ریشه و اصل دارد. در روایت یاد شده آمد که فرزندان حضرت زهرا (سلاماللهعلیها) تا قیامت بر عالم مدیریت میکنند. چون عقبه شما صدیقه اطهر (سلاماللهعلیها) است.
حضرت زهرا (سلاماللهعلیها)، الگوی حضرت حجت (ارواحنا له الفداه)
امام زمان (عجلاللهتعالیفرجهالشریف) میفرماید: «و فِی ابْنَةَ رَسُول الله صلّی اللَّهِ علیه وَ آلِهِ لی أُسْوَةُ حَسَنَةً»[15] (دختر پیامبر خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) برای من الگوی نیکویی است) چرا حضرت حجت (عجلاللهتعالیفرجهالشریف) به جایگاه دختر رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) اشاره میکنند؟ آیا میخواهند نسب خود را معرفی کنند؟! همه منتظر پیغمبر آخرالزمان بودند، پیغمبر آخرالزمان منتظر امام آخرالزمان است. آنگاه حضرت حجت (ارواحنالهفداه) میفرماید الگوی من فاطمه اطهر (سلاماللهعلیها) است. امام حسن عسکری (علیهالسلام) پدر امام زمان (ارواحنالهفداه) فرمود: «ما حجت خدا بر مردم هستیم، حجت خدا بر ما هم فاطمه اطهر (سلاماللهعلیها) است». این مفهوم تنها به این معنا نیست که در عزا و مصیبت حضرتشان اهتمام داشته باشیم که آن جای خود را دارد. حضرت زهرا (سلاماللهعلیها) در تمام بخشهای زندگی ما بایستی ورود داشته باشد. شما در خانواده الگویی به نام حضرت زهرا (سلاماللهعلیها) دارید.
پیشرفت علم و عقلانیت، مسیر قطعی ما
در گذشته یکسری آداب و رسوم، آداب زندگی ما را شکل میداد. البته خوب هم بود، آداب و رسوم قدیمی گرچه خرافههایی گوشههایش وجود داشت اما واقعاً قواعد خوبی داشت. لکن وقتی جامعه جلوتر میرود -روایتش را مکرر مرور کردیم- عقلانیت جایگزین روحیه تعبد میشود. بهاین معنا که زندگیها قاعدهمند میشود. به مرور زمان، آدم جلوتر میرود، رسم و رسومات خود را در کفه ترازو میسنجد و از خود میپرسد که آیا این رسم الآن صحیح است یا خیر؟! درحقیقت عقل را حاکم میکند و رسم و رسوم را با آن میسنجد. زیرا خداوند متعال در آخرالزمان نعمت عقل را بیشتر عطا میکند.
هنگامیکه امام زمان (عجلاللهتعالیفرجهالشریف) تشریف میآورند، حضرتشان دست میکشند روی سرها و به یکباره رشد عقلانیت جامعه سیر جهشی پیدا میکند و بخشهای دیگر علم که پنهان مانده است، آشکار میشود. اصلاً فضا، فضای حاکمیت عقلانیت است. جملهاى در نهجالبلاغه هست كه خيلى جمله پرمغزى است. ميفرمايد: «العلم سلطان».[16] هر چه جلوتر میرویم، قدرت و سلطنت علم بیشتر میشود. رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) حلقه اتصال تمام خلائق به خداست. در روایتی که گفتهشد، پیغمبر اکرم (صلیاللهعلیهوآلهوسلم)، فرزندان فاطمه زهرا (سلاماللهعلیها) را «حَبلٌ مَمدودٌ بَینَه و بَینَ الخَلقِ» معرفی کردند. رسول خدا (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) میفرمایند فرزندان فاطمه اطهر (سلاماللهعلیها) مانند من، رشته اتصال به خدا هستند. ریسمانی که خلائق از طریق آن میتوانند به خدا برسند.
توجه کنید که مراد از نزدیکی به خدا، صرفاً جنبه معنوی منظور نیست. وقتی شما به خدا نزدیک میشوی، در تمام ابعاد رشد میکنی. وقتی از خدا دور میشویم برکت فکر و علممان کم میشود. هنگامیکه به خدا نزدیکتر میشویم برکت ما زیاد است. طلبه، دانشجو و محصل ما هر چه بیشتر به خدا نزدیک شود، بیشتر در علم رشد میکند. شهید همت میگفت: «بعد از جنگ، جوانهای ما قلل علمی دنیا را فتح خواهند کرد». لذا رشد علمی هم جزو دستورکار ماست. پیغمبر اکرم (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) فرمود: «علم اگر در ثریا باشد، جوانهایی از فارس به آن دسترسی پیدا میکنند». لذا مسیر پیشرفت علمی، مسیر قطعی ماست. پس هرچه شما به خدا نزدیکتر و مقربتر شوی، علم، درک و شعور شما بیشتر میشود. در حدیث عنوان بصری آمده است که حضرت امام صادق (علیه السلام) فرمود: «أَلْعِلْمُ نُورٌ يَقْذِفُهُ اللّه فِى قَلْبِ مَنْ يَشآءُ»[17] علم را باید خداوند در قلب تو ورود بدهد آن هم به وسیله قدرت خودش زیرا او نور است.
وظیفه معلم؛ اخراج شاگرد ناخلف یا تربیت او؟!
فرمود «القلب حرم الله»، هر چه این قلب را برای خدا کنی، ظرف علم میشود. میگوید: «چرا طلبه ما درس نمیخواند؟!» به خاطر اینکه شما روی معنویتاش کار نمیکنید. از یکی از مسئولان پرسیدم شما با طلبهای که دهها ساعت غیبت دارد و درس نمیخواند، چه میکنید؟! گفت: «چه غیبت طلبه زیاد شود، چه نمرهاش کم شود، ما فقط حذف میکنیم!»
وقتی که صاحبان چهارپایان درازگوش میبینند حیوان فرتوت و از کار افتاده شده، او را نمیکشد. در بیابان رهایش میکنند و حیوان را بهحال خود رها میکنند تا شکم خود را سیر کند. خداوند متعال اما با بندگان خود چنین رفتار نمیکند. ما بارش را هم نبریم، حتی دشمنی هم با او کنیم، شکممان را سیر میکند. بعضی از افراد میگویند: «فلانی درس نمیخواند، پس ما اخراجاش میکنیم!» این رفتار که دقیقاً مشابه رفتار با چهارپا شد! بیا دردش را درمان کن، یعنی چه که اخراجاش میکنیم؟! تو مدیر و معلم شدی که این مشکل طلبه را حل کنی و الّا آن طلبه که درس میخواند رامِ عقلش است و به تدبیر تو احتیاجی نیست. کنترل نفس چَموش آن طلبه هنر تویِ مسئول است. اگر بنا بود پیغمبر اکرم (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) برخلاف بسیاری از ما، پای امت خودش ایستاد تا هدایت شوند. در این راه رنج و زجر بسیاری هم کشید چون انسان است. انسان را باید پایش بایستی و زجر بکشی. این همه شغل در جامعه داریم، برو یک شغل دیگر انتخاب کن! چرا مدیر مدرسه شدی؟ چرا معلم شدی؟ باید پای دانشآموز بایستی تا راماش کنی، تا کمکاش کنی. آدمها اسب را رام میکنند! تو یک آدم را نمیتوانی کمک کنی تا نفس چموشاش را رام کند؟! چرا میگویی «اخراج میکنیم و درساش را حذف میکنیم!»؟ چه کسی اینگونه برخورد کرده است که شما برخورد میکنی؟! اخراج و حذف درس آخرین راه است. وقتی که میبینی به قول معروف بز گَر دارد همه را گر میکند. اگر دیدی دارد روی دیگران اثر میگذارد و توان کنترل او را نداری، آن موقع آدم بین او و دیگران دیوار میکشد.
اعتصام به ریسمان اهلبیت (علیهمالسلام) تنها راه نجات
بحث بحث فاطمه اطهر (سلاماللهعلیها) است، نه بحث اعتقادی راجع به ولایت. بحث معرفی حضرت زهرا (سلاماللهعلیها) است. اگر شما میخواهی حضرت زهرا (سلاماللهعلیها) را بشناسی، از کدام ویژگی بایستی ایشان را بشناسی؟ اول به جایگاه حضرت دقت و توجه کن. در گام بعدی، این جایگاه را در زندگیات پیاده کن. بانویی که مدیریت عالم نه تنها به نسل او بلکه به دست او سپرده شده است. چگونه به دست او سپرده شده است؟ امام زمانِ ما (ارواحنالهالفداه) میفرماید (نقل به مضمون) «من میبینم فاطمه اطهر (سلاماللهعلیها) چه میگوید و اطاعت میکنم». خداوند متعال، نعمت حاکمیت بر عالم (دنیا و آخرت) را نه تنها در نسل فاطمه اطهر (سلاماللهعلیها) بلکه بر دست و تدبیر مبارک ایشان قرار داد.
درباره جایگاه اخروی حضرت زهرا (سلاماللهعلیها) حرف بسیار است. خیلیهایش را شنیدهاید و بسیاری دیگر را به فرصتهای دیگر موکول مینماییم. در ادامه روایت، پیامبر اکرم (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) فرمود: «مَنِ اعْتَصَمَ بِهِمْ نَجَا، وَ مَنْ تَخَلَّفَ عَنْهُمْ هَوَى»[18] هرکس که به حبل متین اولاد فاطمه(سلاماللهعلیها) چنگ بزند نجات پیدا میکند و تخلفکنندگان ازاین حبل، آنها که مسیر مدیریت زندگی خود را بر مبنای دیگر قرار میدهند، هلاک میگردند.
شخصی مطاحبه کرد و گفت «الگوی من اوشین است!» همان زمان، امام خمینی (ره) فرمود با کسی که این مصاحبه را ضبط کرده است، کسی که این مصاحبه را انجام داده است، کسی که پخش کرده است وکسی که این حرف را زده است برخورد کنید. چرا؟ آیا تنها به خاطر این بود که امام (ره) سید بود و به حضرت زهرا (سلاماللهعلیها) علاقه داشت؟! خیر! تو نباید و نمیتوانی الگوی دیگری جز حضرت زهرا (سلاماللهعلیها) بگیری. جای دیگر خبری نیست! اصلاً خداوند متعال حضرت زهرا (سلاماللهعلیها) را الگوی تو قرار دادهاست. شکی نیست که رسول خدا و ائمه معصومین (علیهمالسلام) الگو هستند و حجت ائمه معصومین (علیهمالسلام) صدیقه کبری (سلاماللهعلیها) است.
سبک زندگی فاطمی
در ایام شهادت حضرت زهرا (سلاماللهعلیها) راجع به استقامت حضرت زهرا (سلاماللهعلیها) در این مسیر بحث کردیم. استقامت در آن جایگاه اجتماعیِ حضرت زهرا (سلاماللهعلیها) مطرح است، لکن در زندگی باید برنامهریزی کنی که مثل فاطمه اطهر (سلاماللهعلیها) زندگی کنی. ما حضرت زهرا (سلاماللهعلیها) را دوست داریم ولی وقتی در زندگیهایمان وارد میشوند، کمتر کسی را میبینیم که فاطمی زندگی کند. تعامل صدیقه اطهر (سلاماللهعلیها) با همسرش چگونه بود؟ چند درصد از زنهای ما با همسرشان چنین تعاملی دارند؟ روایت شده حضرت فاطمه زهرا (سلاماللهعلیها) به حضرت امیرالمؤمنین علی (علیهالسلام) فرمودند: «البیتُ بیتُک و النِّساءُ تَتبَعُ الرِّجالَ لا اُخالِفُ عَلَیکَ بِشَیءٍ فَأذَن لِمَنْ أحبَبتَ»؛[19] «خانه، خانه شماست و زنان نیز همراه و تابع مردانند و من هیچ مخالفتی ندارم. شما به هر کس میخواهی اجازه بده». این قانون است. خیلی وقتها، به دلیل عوارض منفی سبک زندگی هایمان، تکلیفهای اجتماعیمان را درست انجام نمیدهیم. در تمامی شئون (در پوشاک، خوراک، تعامل، رفت و آمد، محرم و نامحرم و غیره) بایستی سبک زندگی ما، سبک زندگی فاطمی باشد.
فرد نابینایی همراه با پیغمبر اکرم (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) به خانه حضرت زهرا (سلاماللهعلیها) آمد. حضرت زهرا (سلاماللهعلیها) به پدر فرمودند: «اجازه دهید من یک پرده بزنم». پیغمبر اکرم (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) فرمود: «این فرد نابیناست و نمیبیند». حضرت زهرا (سلاماللهعلیها) عرضه داشت: «من که میبینم». گفت یک استادی در صحبتهایش گفته که این روایت ضعیف است. پرسیدم: «منظورش از ضعیف چه بود؟! سلسله سند را بررسی کرده و میگوید ضعیف است؟!» گفت: «نه! چون معنا ندارد این حرف، پس این روایت ضعیف است!» چه کسی گفته است این حرف معنا ندارد؟! چه کسی گفته است فقط مردها نباید قد و قامت زنها را ببینند؟ زنها هم نباید قد و قامت مردها را ببینند. مسئله حجاب و عفاف امری دو طرفه است.
اکثر قریب به اتفاق علمای شیعه و سنی نقل میکنند که حضرت زهرا (سلاماللهعلیها) فرمود: «بهترین مکان و مقرّبترین موقعیت برای زن آنجایی است که نه نامحرمی او را ببیند و نه او نامحرمی را ببیند». این روایت که دیگر قوی است. بسیاری از کلاسها، وقتی استاد خوب خانم است چه لزومی دارد که استاد مرد سر کلاس بنشیند؟! دو ساعت مینشینند و خیره به استاد نگاه میکنند. میگویند: «استاد چشماش پاک است!» استاد چشماش پاک باشد، این خانم برای چه نگاه میکند؟! نباید نگاه کند.
سبک زندگی فاطمی و تعامل با افراد
مسئله رعایت حدود محرم و نامحرم برایمان عادی شده است. زندگیها باید تابع زندگی حضرت زهرا (سلاماللهعلیها) باشد، زیرا زندگی بستری را برای ادای تکلیف اجتماعی فراهم میکند. زندگی و کیفیت آن بسیار مهم است. چرا خداوند متعال اینقدر بر تعامل اعضای خانواده تأکید دارد؟ رفتار فرزند نسبت به پدر، پدر نسبت به فرزند، مرد نسبت به زن، زن نسبت به مرد چگونه باید باشد. به زندگی فاطمه اطهر (سلاماللهعلیها) نگاه کنیم ببینیم چرا حدود محرم و نامحرم را رعایت نمیکنیم؟ گاهی به محدودیت میرسیم، چه کار کنیم؟! محدودیت است دیگر! میخواهیم چه کار کنیم؟! اختلاط زن و مرد در اردوهای متأهلی نمونهای از این عدم رعایت حدود است. میگوید: «همه متأهل هستند!». همه متأهل هستند یعنی چه؟! چه کسی گفته است وقتی متأهل باشد دیگر شیطان گولش نمیزند؟ پس آنکه حضرت زهرا (سلاماللهعلیها) میگوید چه؟ کلاسهای درسمان هم به همین ترتیب است. مرحوم کافی، شهید کافی که ساواک ایشان را به شهادت رساند، میگفت: «ما آخوندها فقط چیز هستیم!» زمان شاه ملعون خیلی ها بیحجاب بودند. میگفت ما در کوچه و خیابان از کنار خانم بیحجاب رد که میشدیم، میگفت: «ای وای! خاک بر سرم! حاج آقا دید!» فقط حاج آقا دید بد است؟! همه مردان نامحرم دیدند! نامحرم، نامحرم است دیگر! فرقی نمیکند.
در بحثهای دیگر هم همینطور است. خوراک، پوشاک، خواب، بیداری, عبادت و غیره. عبادتهای ما چقدر به عبادتهای حضرت زهرا (سلاماللهعلیها) شبیه است؟! رعایت این موارد زندگی یک انسان را درست میکند. عبادتِ من من را درست میکند. آیا سینهزنی هم من را درست میکند؟! خیر! سینهزنی قلب تو را جلا میدهد و پاک میکند، ولی تو را درست نمیکند.
چرا خداوند متعال جریان حاکمیت عالم را به یک خانواده سپرده است؟
در زندگیات چقدر فاطمه اطهر (سلاماللهعلیها) وجود دارد؟ رابطه امام حسن و امام حسین (علیهمالسلام) با پدرشان امیرالمؤمنین (علیهالسلام) و مادرشان حضرت زهرا (سلاماللهعلیها) چه رابطه ای بود؟ همین رابطه را تو باید با پدر و مادرت داشته باشی. چرا خدا جریان حاکمیت عالم را بهدست یک خانواده سپرده است؟ خداوند متعال در شأن این خانواده فرمود: «إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّـهُ لِيُذْهِبَ عَنكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا»[20] پیغمبر اکرم (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) نیز میفرماید «و الأئِمّةُ مِن وُلدِها أُمَناءُ رَبّی». چرا «مِن وُلدِها»؟ یا رسول الله! چرا هنگامیکه راجع به وصف حضرت زهرا (سلاماللهعلیها) صحبت میکنید، بحث اعتقادی مطرح میفرمایید؟ معرفی فاطمه (سلاماللهعلیها) با این عنوان که «فاطمةُ مُهجَةُ قَلبی و ابناها ثَمَرَةُ فُؤادی و بَعلُها نورُ بَصَری» یک بحث خانوادگی است! در بحث خانوادگی، جایگاه حضرت زهرا (سلاماللهعلیها) را در حاکمیت و مدیریت عالم معرفی میکند و اینکه ائمه از فرزندان فاطمه (سلاماللهعلیها) ریسمان بین خدا و خلق خدا هستند. «و الأئِمّةُ مِن وُلدِها أُمَناءُ رَبّی و حَبلٌ مَمدودٌ بَینَه و بَینَ الخَلقِ مَن تمسَّک بِهم نَجا و مَن تَخَلَّفَ عنهم هَوَی» چرا رسول اکرم (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) فاطمه(سلاماللهعلیها) را اینگونه معرفی میکند؟ بهدلیل اینکه ولایتمداری از دلِ خانواده است که بیرون میآید. کسی که خانوادهاش خانواده ولایی ای نباشد، ولایتمدار نمیشود. چرا مقام معظم رهبری در مسئله سبک زندگی ورود پیدا کرد؟ کجا احساس خطر کرد؟ در اخلاقیات ما؟ تنها به دلیل اینکه گناه میکردیم؟ خیر! سبک زندگی با ولایت رابطه مستقیم دارد.
اختلاف نظر ولایتمداران با ولیفقیه
در مسئله مذاکرات هسته ای و صحبتهای اخیر مقام معظم رهبری یک نکتهای مورد توجه بنده قرار گرفت و آن اینکه در این جریان هستهای، مدتی است که مقام معظم رهبری دو طرف را جمع میکند. ایشان هم به آنهایی که تبریک گفتند، فرمود خبری نشده! برای چه تبریک میگویید؟! هم به آنهایی که گفتند وا اسلاما! همه چیز تمام شد! فرمود عجله و مبالغه نکنید. هنوز که هیچ تعهد الزام آوری مکتوب نشدهاست!
غالب کسانی که تحلیل کردند، موضع گرفتند. یا این طرفی موضع گرفتند یا آن طرفی. مقام معظم رهبری هم این طرف را کنار میزند و هم آن طرف را! چقدر ما با نگاه ولایت فاصله داریم؟! کاری به آن عده قلیل طرفی که جشن و پایکوبی کردند ندارم چرا که بالاخره ماهواره تأثیر میگذارد! ولی درصد حزبالهیهای این طرف که خطا کردند خیلی زیاد است. باور میکنید خطای خودیها بیشتر از آنهاست؟! من باورم این است. درصد مایی که خطا کردیم از درصد آنهایی که خطا کردند خیلی بیشتر است. قبل از فتنه 88 هم در ماجرای به قول مقام معظم رهبری اردوکشی و افشاگری که یک میلیون نفر را در خیابان بسیج کنند و بیاورند در میدان ولیعصر هم ما گفتیم فاصله میان دیدگاه حزبالهیها و مقام معظم رهبری چقدر زیاد است. رهبر معظم انقلاب هر دو طرف را توبیخ کردند و گفتند: «این خونها گردن شماست! دست بردارید از این اردوکشی!» هر دو طرف اردوکشی کرده بودند. اتفاقاً جمعیت هر دو طرف هم مساوی بود، نزدیک بود دیگر جرقه بزند و بکش بکش راه بیفتد در تهران که رهبر معظم انقلاب غائله را خاتمه داد.
آمدیم جلوتر، در انتخابات ریاستجمهوری بحث صلح حدیبیه و صلح امام حسن (علیهالسلام) پیش آمد و باز دیدیم که اختلافنظر بین حزبالهیها و رهبری چقدر زیاد است. اینطرف میگفتند باید صلح حدیبیه کنیم، رهبری گفت: «چه کسی گفته است صلح؟ چه زمانی منظور من از «نرمش قهرمانانه» این بود که صلح کنیم؟!» با خود گفتیم این اختلاف هم انشاءالله حل میشود! مقام معظم رهبری فرموده است که از استکبارستیزی دست برندارید، صدق داشته باشید و غیره.
آمدیم جلوتر! در جریان مذاکرات هسته ای ما همچنان سر جای قبلی خودمان هستیم و اختلاف دیدگاه زیاد است. توفیق حضور در دیدار اخیر مقام معظم رهبری با مادحین را نداشتیم، لکن خدا میداند که تشنه شنیدن صحبتی از مقام معظم رهبری راجع به حضرت زهرا (سلاماللهعلیها) بودم چرا که نگاه ایشان با نگاه دیگران فرق میکند. الحمدلله مقام معظم رهبری مطالب را سر بزنگاه عنوان میکنند. در اتفاقات اخیر هستهای هم چیزی نشده بود که ما پیگیر نطر مقام معظم رهبری باشیم، لکن این اختلاف دیدگاهها با رهبری آنقدر زیاد است که ایشان مجبور شدند راجع به این موضوع صحبت کنند. فرمود: «مَن اِعتصَمَ بِهم نَجی» نجات در این اعتصام است. چه زمانی میخواهیم این فاصله را کم کنیم؟ چرا اینقدر اختلاف نظر بین ما و ولایت وجود دارد که مقام معظم رهبری مجبور میشود در تریبون عمومی مطرح کند؟ دشمن هم میشنود و شاد میشود.
دو دستگی جامعه و شادی دشمن
به خدا قسم اوباما از فاصله بین امت و امام شاد شد! از کجا میگویم؟! اوباما بلافاصله بعد از مذاکرات لوزان سوئیس چه موضعی گرفت؟ (نقل بهمضمون) گفت: «ما یک واقعیتی را باید قبول کنیم و آن این است که دو نوع انسان در ایران وجود دارد؛ یک عده کسانی که به دفاع و عقلانیت در تعاملاتشان قائل هستند، یک عده هم کسانی که - این خیلی مهم است، جگر من آتش گرفت از این حرف- بر اساس اعتقاداتشان، آدمهای اعتقادی ای هستند و روحیهشان روحیه جهادی است. ما باید حساب اینهایی که روحیه انفعالی و عقلانیت دارند را از آنهایی که روحیه اعتقادی و جهادی دارند، جدا کنیم».
دشمن حیلهگر از قصه مذاکرات هستهای میخواهد ملت ایران را دو دسته کند. با این صحبتها دشمنی و کینهاش را بهخوبی تبیین کرد. متأسفانه بعضی از داخلیهای ما هم همین حرف را میزنند و بر این تنور میدمند که جامعه را دو قطبی کنند. اگر جامعه دو قطبی شود همه چیز تمام میشود. در جامعه دو قطبی به پیغمبر هم اهانت میشود. سالهای دوم خرداد را یادتان رفت؟! جامعه چپ و راست شد. هم حزبالهیها بر طبل تفرقه کوبیدند و هم آن طرفیها. وقتی جامعه چپ و راست شد، به قرآن و پیغمبر و مقدسات اهانت و لاابالیگری ترویج شد. مقام معظم رهبری آن زمان فرمود: «این چه حرفی است که شما میگویید؟ اصولگرا و اصلاحطلب؟ چرا جامعه را دو دسته میکنید؟ مردم ما یکی هستند، آن هم مردمی که در 22 بهمن شرکت میکنند». مقام معظم رهبری مدام مردم را یکی معرفی میکنند. در جریان مبارزه با آمریکا مردم ما انصافاً یکی هستند. در 22 بهمن و 13 آبان چند میلیون نفر مرگ بر آمریکا میگوید؟ مردم همه یکی هستند، بعضیهایشان، در موضعگیریهای سیاسی خود اختلافسلیقهای جزئی دارند. این مهم نیست! مهم این است که وقتی رهبر شما به شهری میرود، تمام مردم با هر دیدگاهی -چپ یا راست- همه میآیند و لبیک میگویند، این یعنی ملت ما یک دسته هستند. اوباما از مذاکرات هستهای سوء استفاده میکند تا جامعه ما را دو دسته کند. البته که آن عده آدمهای راحتطلب و منفعلی هم که او گفت، نسبت به جمعیت دهها میلیونی این طرفی، بسیار کم هستند. اصلاً هیچکس نمیتواند بگوید جامعه دوتاست. بعد فاصله ما با امام در این موضعگیریها و تحلیلها کاری میکند که آنچه دشمن میخواهد صورت بگیرد و جامعه دو دسته شود. مقام معظم رهبری مدام میگوید: «عجله نکنید! هنوز خبری نشدهاست».
سبک زندگی فاطمی، فتح قلههای ایمان و رفع اختلافات
حال سؤال اینجاست که این تقسیمبندی چگونه برطرف میشود؟ پاسخ این است که حزبالهی ها نظری جز نظر ولایت نداشته باشد. نه اینکه همهاش خراب کند و ولی فقیه مدام درستاش کند. میخواهم این را نتیجه بگیرم. چگونه میشود نظر حزبالهی همان نظر ولیّاش شود؟ امیرالمؤمنین (علیهالسلام) فرمود: «مُؤْمِنٌ امْتَحَنَ اللَّهُ قَلْبَهُ لِلْإِيمَان»[21] (عبد مومن كه خداوند قلب او را با ايمان به حق امتحان كرده باشد) اگر ما در ایمان به قله برسیم، رأی ولایت در سینه ما خواهد رفت. چگونه در ایمان به قله میرسیم؟ به خداوندی خدا قسم که هیچ زندگیای ما را به قله ایمان نمیرساند جز زندگی فاطمی.
در تعامل با پدر و مادر، در عبادت، فهم، بصیرت و حضور اجتماعی آقایان ما باید مثل امیرالمؤمنین (علیهالسلام)، خانمها باید مثل فاطمه اطهر (سلاماللهعلیها)، دخترهایمان باید مثل حضرت زینب و ام کلثوم (علیهماالسلام) و پسرها باید مثل امام حسن و امام حسین (علیهماالسلام) باشند. زندگی زندگیِ خانواده فاطمه(سلاماللهعلیها) باشد. این چه نعمت عظیمی است که خدا فاطمه اطهر (سلاماللهعلیها) را هم الگوی زندگی شخصی ماو هم الگوی زندگی اجتماعی ما قرار دادهاست. نگوییم: «چون حضرت زهرا (سلاماللهعلیها) بانوی خوبی است پس ما ایشان را الگو قرار دهیم!» نه عزیزم! راه نجات دیگری جز حضرت زهرا (سلاماللهعلیها) وجود ندارد.
چرا مقام معظم رهبری به مسئله سبک زندگی ورود پیدا کردند؟چون سبک زندگیهاست که اختلاف آراء و نظرها را ایجاد میکند و ایمانها را سست میکند. اگر به خانهای اشرافیگری برود دیگر نور در آن خانه نمیرود، برکت از آن خانه میرود، گناه و معصیت در آن خانه میآید. اگر سبک زندگیها، سبک زندگی فاطمه اطهر (سلاماللهعلیها) نباشد، جامعه به سمتی میرود که در فضاهای سیاسی و در موضوعات جزئی حتی، تا به این حد با مقام معظم رهبری اختلافنظر وجود دارد. مدام مقام معظم رهبری صحبت میکند و لیدرهای هر دو طرف- هم آنهایی که تبریک گفتند و هم آنهایی که گفتند وا اسلاما! تمام شد!- سرشان را پایین میاندازند. جالب اینجاست که هنگامیکه رهبری یک جملهای راجع به آمریکا میگوید، به یکباره قاطبه مردم «مرگ بر آمریکا» میگویند. چقدر اتفاق نظر بین قاطبه مردم و ولایت وجود دارد! اگر ما بخواهیم لیدرها، حزبالهیها و خواص همرأی و همنظر ولیّ فقیه شوند راهش این است که زندگیها باید تغییر کند.
خدایا ما را فاطمی زنده بدار و فاطمی از این دنیا ببر. خدایا به برکت ، این نعمت ولایتی که به ما دادی لشگر اسلام را در جبهههای نور علیه ظلمت پیروز کن.
[1] . سوره کوثر، آیه 1
[2] . سوره کوثر، آیه 2
[3] . سوره کوثر، آیه 3
[4] . سوره آل عمران، آیه 34
[5] . يُريدُونَ لِيُطْفِؤُا نُورَ اللَّهِ بِأَفْواهِهِمْ وَ اللَّهُ مُتِمُ نُورِهِ وَ لَوْ كَرِهَ الْكافِرُون. (سوره صف، آیة 8)
[6] . همان
[7] . امالی شیخ صدوق، ص122
[8] . همان
[9] . بحارالانوار، ج29، ص649
[10] . سوره آل عمران، آیه 103
[11] . اصول کافی، ج1، ص337
[12] . سوره قدر، آیه 2
[13] . اقبال الاعمال سید بن طاووس، ج2، ص607
[14] . بحارالانوار، ج53، ص303
[15] . الغیبة، طوسى، ص 286، ح 245
[16] . شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج20، ص319
[17] . مصباح الشريعة، ص 16؛ منيةالمريد، ص 148و 167؛ بحارالانوار، ج 1، ص 224؛ مشكاةالانوار، ص325
[18] . بحارالانوار، ج29، ص649
[19] . بحارالانوار، ج 43، ص 203
[20] . سوره احزاب، آیه 33
[21] . إِنَّ أَمْرَنَا صَعْبٌ مُسْتَصْعَبٌ لَا يَحْمِلُهُ إِلَّا عَبْدٌ مُؤْمِنٌ امْتَحَنَ اللَّهُ قَلْبَهُ لِلْإِيمَانِ وَ لَا يَعِي حَدِيثَنَا إِلَّا صُدُورٌ أَمِينَةٌ وَ أَحْلَامٌ رَزِينَة. (نهج البلاغه، خطبة 189)
پیوندهای مرتبط
تصاویر شب میلاد حضرت زهرا(سلام الله علیها) - 21 فروردین 94
صوت سخنرانی شب میلاد حضرت زهرا(سلام الله علیها) و کلیپ صوتی «امام و امت» - 21 فروردین 94
نام
پست الکترونیک
* کد امنیتی
* نظر