وقتی می دانیم مذاکره نفعی ندارد، چرا مذاکره کنیم؟

در شام میلاد کریم اهلبیت امام حسن مجتبی(علیه السلام) جلسه پانزدهم مجالس ماه مبارک رمضان در هیئت محبین اهلبیت(علیهم السلام) قم یکشنبه 26 اسفندماه 1403 با سخنرانی حجت الاسلام حاج احمد پناهیان در مقتل الشهدای فاطمیه(سلام الله علیها) برگزار شد.

شرایط ما شبیه زمان امام حسن علیه السلام نیست که مجبور به مذاکره شویم

امام حسن و امام حسین هر دو از شیعیان ضربه خوردند

أری والله أن معاویة خیر لی من هؤلاء، یزعمون أنهم لی شیعة. امام حسن مجتبی علیه السلام به خدا قسم یاد می کنند که معاویه برای من بهتر از این شیعیان است! واقعا الان هم جا دارد این حرف را درباره کسانیکه انقلابی هستند، اما به خلف وعده دشمن توجه نمی کنند و باز حرف از مذاکره می زنند هم بگوییم. شیطان روز قیامت همین حرف را به پیروانش می زند، که شما چرا وعده های مرا پذیرفتید؟! می گوید چرا از من اطاعت کردید، با اینکه خلف وعده مرا دیده بودید؟ خود شیطان هم پیروانش را ملامت می کند. امام حسین علیه السلام هم از شیعیانش ضربه خورد: قد خزلنا شیعتنا.

ابتغوا قتلی و انتهبوا ثقلی، و أخذوا مالی. شیعیان من کمر به قتل من بسته اند، خیمه ام را برده، و مال و اموالم را به غارت برده اند! والله لأن آخذ من معاویة عهدا أحقن به دمی و آمن به فی أهلی خیر من أن یقتلونی فتضیع أهل بیتی و أهلی. من بخاطر تنهایی با معاویه معامله می کنم، تا خون و جان شیعیان حفظ شود. والله لو قاتلت معاویة لأخذوا بعنقی حتی یدفعونی الیه سلما. فو الله لأن اسالمه و أنا عزیز خیر من أن یقتلنی و أنا أسیره أو یمن علی فتکون سنة علی بنی‌هاشم الی آخر الدهر، و معاویة لا یزال یمن بها و عقبه علی الحی منا و المیت. اینکه من آزاد باشم و با معاویه صلح کنم، بهتر از این است که معاویه مرا اسیر کند، بعد مرا آزاد کند و تا ابد منّت آن را بر سر ما بگذارد.

رهبر معظم انقلاب در دیدار با دانشجویان گفتند عده ای محکم ایستاده اند برای مذاکره با آمریکا. کسانیکه همچنان مصرّ به مذاکره اند، حداقل با این دولت مذاکره نکنند. ما یکبار از این دولت و این شخص بدعهدی دیده ایم. بعد یک بنده خدایی از این جمله رهبر معظم انقلاب استفاده می کند و می گوید اصل مذاکره درست است و رهبر معظم انقلاب با اصل مذاکره موافقند!

امام حسن مجتبی علیه السلام روز اول امامتشان به کسانیکه برای بیعت آمده بودند دستور دادند به مدائن بروید و آماده جنگ با معاویه شوید. عده کمی از یارانشان این دستور را اجابت کردند. شرایط امروز ما کجا شبیه زمان امام حسن علیه السلام است که مذاکره کنیم؟ یاران امام حسن علیه السلام به معاویه گفتند اگر بخواهی حسن بن علی (علیهمااالسلام) را دستگیر می کنیم و تحویلت می دهیم!

وقتی می دانیم مذاکره نفعی ندارد، چرا مذاکره کنیم؟

وَقَالَ الشَّيْطَانُ لَمَّا قُضِيَ الْأَمْرُ إِنَّ اللَّهَ وَعَدَكُمْ وَعْدَ الْحَقِّ وَوَعَدْتُكُمْ فَأَخْلَفْتُكُمْ وَمَا كَانَ لِيَ عَلَيْكُمْ مِنْ سُلْطَانٍ إِلَّا أَنْ دَعَوْتُكُمْ فَاسْتَجَبْتُمْ لِي فَلَا تَلُومُونِي وَلُومُوا أَنْفُسَكُمْ. شیطان روز قیامت به پیروانش می گوید خداوند به شما وعده حق داد، من وعده حق ندادم؛ چرا مرا ملامت می کنید؟ خودتان را ملامت کنید. مَا أَنَا بِمُصْرِخِكُمْ وَمَا أَنْتُمْ بِمُصْرِخِيَّ إِنِّي كَفَرْتُ بِمَا أَشْرَكْتُمُونِ مِنْ قَبْلُ إِنَّ الظَّالِمِينَ لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ(ابراهیم 22). نه شما به داد من می رسید و نه من می توانم به داد شما برسم. امرو زبه هیچ درد هم نمی خوریم. چقدر رهبر معظم انقلاب گفتند مذاکره مشکلی از ما حل نمی کند. اردستانی خبیث حرفی می زند، بعد همه از حرف او حمایت می کنند؛ با اینکه می دانند حرف غلطی است. می گویند در جنگ انسان باید مذاکره کند؛ مذاکره هم نفع و ضرر هر دو را دارد. رهبر معظم انقلاب پاسخ این حرف باطل را دادند و گفتند وقتی مذاکره نفعی ندارد، چرا مذاکره کنیم؟ این غلط است. شیطان قیامت به پیروانش می گوید ما به درد همدیگر نمی خوریم؛ نمی توانیم دردی از هم دوا کنیم.

إِنِّي كَفَرْتُ بِمَا أَشْرَكْتُمُونِ مِنْ قَبْلُ. شیطان می گوید من از روز اول هم قبول نداشتم شما مرا شریک خدا قرار دهید! از روز اول باید حرف خدا را اطاعت می کردید نه حرف مرا. شیطان هم به حق اطاعت خدا آگاه است. غرب و آمریکا خودش می داند حرف زور می زند، بعد ما به آنها لبخند می زنیم. وَمَا كَانَ لِيَ عَلَيْكُمْ مِنْ سُلْطَانٍ. شیطان می گوید من هیچ دلیلی نداشتم که برای اطاعت از خودم برای شما بیاورم. این آیات قرآن در دسترس ما هست، اما باز ما بر سر مذاکره با هم درگیریم.

در دستگاه سیاست خارجه ما فارغ از دولت ها و وزرای امور خارجه، عده ای ثابت پشت میز می نشینند و کارشناسند و در هر دولتی هم کار اجرایی دست آنهاست. یک فکر غلط و مبنایی در دستگاه سیاست خارجه وجود دارد، که تا اصلاح نشود، همیشه این مسائل وجود دارد. علم سیاست خارجه اسلامی باید تدوین شود و مبنا قرار گیرد. خروجی سیستم آموزشی فعلی در رشته سیاست خارجه و بین الملل، چیزی جز رویکرد فعلی نیست که در دولت های مختلف به دنبال مذاکره هستند.

ظالم نباید حکومت کند

صلح امام حسن علیه السلام یک استثنا بود

امروز برخی با ادبیات دینی، مبنای سیاست خارجه دینی را تحریف می کنند. می گویند اصل در دین صلح با دشمن است. پس شما یک چهارم قرآن که درباره دشمنان دین است را ببوسید و بگذارید کنار. یکبار سیلی این تفکر را در زمان امام حسن مجتبی علیه السلام خورده ایم. یکبار به دستور خدا صلح حدیبیه انجام شد، برای اینکه مومنینی که در مکه تقیّه می کنند، جانشان به خطر نیفتد. این یک استثنا بود که دیگر هم تکرار نشد.

لو وجدت اعوانا ما اسلمت له الامر لانه محرم علي بني اميه. امام حسن مجتبی علیه السلام می فرماید من یاری نداشت، و الا اصل بر مبارزه است؛ چون حکومت بر بنی امیه حرام است. بنی امیه یک مسلک و مکتب و فکر است، که امروز هم هست. بنی امیه رومیان زمان صدر اسلام بودند که خودشان را بعنوان عرب جا زدند، و حکومت را به دست گرفتند، و این همه جنایت کردند. چرا با بنی امیه نباید صلح و سازش کرد؟ وَإِذِ ابْتَلَى إِبْرَاهِيمَ رَبُّهُ بِكَلِمَاتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قَالَ إِنِّي جَاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِمَامًا قَالَ وَمِنْ ذُرِّيَّتِي قَالَ لَا يَنَالُ عَهْدِي الظَّالِمِينَ(بقره 124). چون ظالم نباید حکومت کند. وَلَنْ يَجْعَلَ اللَّهُ لِلْكَافِرِينَ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ سَبِيلًا(نساء 141). امام حسن مجتبی علیه السلام چند بار تصریح کردند که بخاطر اینکه یار نداشتند مجبور به صلح با معاویه شدند.

رهبر معظم انقلاب: «علاوه بر این، می توان لزوم مصلحت را از آیاتی که ظاهرشان دال بر منع از مسالمت و مدارا و دوستی با دشمنان جنگی است، استنباط کرد; خداوند متعال می فرماید: «فلا تهنوا و تدعوا الی السلم و انتم الاعلون; یعنی در حالی که برتر هستید، سست مشوید و به صلح دعوت مکنید». رهبر معظم انقلاب از عبارت «دعوت به صلح» استفاده می کنند. دعوت به صلح یعنی که شما از دشمن بخواهید حرف شما را بپذیرد.

بر روی شجره خبیثه بی ثبات حکومت کفر سرمایه گذاری نکنید

رهبر معظم انقلاب: «هم چنین می فرماید: «انما ینهاکم الله عن الذین قاتلوکم فی الدین و اخرجوکم من دیارکم و ظاهروا علی اخراجکم ان تولوهم; یعنی جز این نیست که خداوند شما را از دوستی کردن با کسانی بازمی دارد که با شما در دین جنگیده اند و از سرزمین خودتان بیرونتان رانده اند و بر بیرون راندنتان همدستی کرده اند.(11)» نیز می فرماید: «یا ایها الذین آمنوا لاتتخذوا عدوی و عدوکم اولیاء تلقون الیهم بالمودة; یعنی ای کسانی که ایمان آورده اید، دشمن مرا و دشمن خود را به دوستی مگیرید و[رشته] محبت به سوی آنان میفکنید.(12)» و بسیاری آیات دیگر در این باب. بنابراین حاصل جمع ادله آن است که پذیرش صلح و یا پیشنهاد آن به دشمن، شرعا مشروط به وجود مصلحتی در آن است». صلح استثناست و بنا بر مصلحت. خیلی بد است که از دل حوزه علمیه صدایی بلند شود برای صلح و مذاکره.

امام حسن مجتبی علیه السلام هیبت و سیادت را از جدش رسول الله صلی الله علیه و آله به ارث برده بود. امام حسن مجتبی علیه السلام باید سیادت و آقایی اش حفظ شود. معاویه نقشه داشت برای خوار کردن و اسیر کردن امام. یاران حضرت هم نقشه ریخته بودند که حضرت را اسیر کنند و تحویل معاویه بدهند. امام مجبور به این صلح تحمیلی شد.

وَأُدْخِلَ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ تَحِيَّتُهُمْ فِيهَا سَلَامٌ(ابراهیم 23). بهشت و تحیت و سلام الهی در انتظار مومنین است. أَلَمْ تَرَ كَيْفَ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا كَلِمَةً طَيِّبَةً كَشَجَرَةٍ طَيِّبَةٍ أَصْلُهَا ثَابِتٌ وَفَرْعُهَا فِي السَّمَاءِ تُؤْتِي أُكُلَهَا كُلَّ حِينٍ بِإِذْنِ رَبِّهَا وَيَضْرِبُ اللَّهُ الْأَمْثَالَ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَتَذَكَّرُونَ وَمَثَلُ كَلِمَةٍ خَبِيثَةٍ كَشَجَرَةٍ خَبِيثَةٍ اجْتُثَّتْ مِنْ فَوْقِ الْأَرْضِ مَا لَهَا مِنْ قَرَارٍ(ابراهیم 26-24). شجره خبیثه بی ثبات و بی قرار است. در جای بی ثبات سرمایه گذاری نکنید. ثَبِّتُ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا بِالْقَوْلِ الثَّابِتِ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَفِي الْآخِرَةِ وَيُضِلُّ اللَّهُ الظَّالِمِينَ وَيَفْعَلُ اللَّهُ مَا يَشَاءُ(ابراهیم 27). در چند جای قرآن خداوند از ثبات پیغمبرش صحبت می کند.