ولایتمداری یعنی شرح صدر داشتن برای پذیرش امر حق

مراسم جشن میلاد امام موسی بن جعفر (علیهماالسلام) در هیئت محبین اهلبیت(علیهم السلام) سه شنبه 28 خرداد 1401 با سخنرانی حجت الاسلام احمد پناهیان در مقتل الشهدای فاطمیه(سلام الله علیها) قم برگزار شد.

امام جامعه در برابر دشمنی ها نیاز به نصرت مومنین دارد

دوران 35 ساله امامت حضرت موسی بن جعفر علیهماالسلام سراسر مبارزه و مجاهده بود. در زمان دو تن از بدترین حکام عباسی؛ منصور دوانقی و هارون الرشید. حدود 15 سال از امامت حضرت موسی بن جعفر علیهماالسلام در زندان سپری شد. در باقی سالهای امامت هم که حدود بیست سال است، ایشان به شدت و فعالانه درگیر مبارزه و مجاهده بودند. جامعه اسلامی بعد از نشر معارف اسلامی توسط امام باقر و امام صادق علیهماالسلام، آمادگی قیام را داشت. اما تفرق آراء شیعیان و انحراف فکری جامعه در زمان امام کاظم علیه السلام خیلی زیاد بود، و این مسئله بر مشکلات حضرت افزوده بود. حضرت مجبور بودند بصورت پنهانی شبکه شیعی را مدیریت کنند. مشکل دیگر امام در داخل خانواده بود. از منسوبین خود حضرت با هارون در ارتباط بودند.

وَكَذَلِكَ جَعَلْنَا لِكُلِّ نَبِيٍّ عَدُوًّا شَيَاطِينَ الْإِنْسِ وَالْجِنِّ. هر پیامبر و امامی هم دشمنان جنی دارند و هم انسی. امام جامعه نیاز به یاری و نصرت دارد. باور کنیم که امامان ما دشمن دارند؛ هم در داخل و هم در خارج. هم دشمنان جنی و هم انسی. امام جامعه در برابر این دشمنی ها نیاز به نصرت مومنین دارد.

يُوحِي بَعْضُهُمْ إِلَى بَعْضٍ زُخْرُفَ الْقَوْلِ غُرُورًا. دشمنان انبیاء ارتباطات درونی و القائات با هم دارند. شیاطین القائات زیادی دارند. وَلَوْ شَاءَ رَبُّكَ مَا فَعَلُوهُ فَذَرْهُمْ وَمَا يَفْتَرُونَ(انعام 112). اگر خدا می خواست می توانست همه اینها را نابود کند. وَلِتَصْغَىٰ إِلَيْهِ أَفْئِدَةُ الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ(انعام 113). خدا شیاطین و سلاطین را مسلط می کند، و آنها این القائات را بین مردم ایجاد می کنند، برای اینکه کسانیکه ایمان نمی آورند، جذب اینها شوند. همانطور که خداوند مومنین را یاری می کند، نسبت به کسانیکه ایمان نمی آورند هم بی تفاوت نیست؛ بقول معروف کفر آنها را در می آورد! کفر تاجزاده درآمده. اگر ایمان نیاوری، خداوند کفرت را به همه نشان می دهد.

شرح صدر، وسیله هدایت انسان

وَلِتَصْغَى إِلَيْهِ أَفْئِدَةُ الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ وَلِيَرْضَوْهُ وَلِيَقْتَرِفُوا مَا هُمْ مُقْتَرِفُونَ(انعام 113) أَفَغَيْرَ اللَّهِ أَبْتَغِي حَكَمًا. شما کسی جز خدا را حکم قرار داده اید؟ علامت کسانیکه ایمان نمی آورند این است که غیر خدا را حکم و ملاک قرار دادند. وَهُوَ الَّذِي أَنْزَلَ إِلَيْكُمُ الْكِتَابَ مُفَصَّلًا وَالَّذِينَ آتَيْنَاهُمُ الْكِتَابَ يَعْلَمُونَ أَنَّهُ مُنَزَّلٌ مِنْ رَبِّكَ بِالْحَقِّ فَلَا تَكُونَنَّ مِنَ الْمُمْتَرِينَ وَتَمَّتْ كَلِمَتُ رَبِّكَ صِدْقًا وَعَدْلًا لَا مُبَدِّلَ لِكَلِمَاتِهِ وَهُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ(113و114). قانون خدا لایتغیر است. قواعد الهی تغییرناپذیر است. هیچ تردیدی در قواعد الهی نیست، و از جهت توازن و تعادل دقیقا همانجایی است و همانگونه ای است که باید باشد. وَإِنْ تُطِعْ أَكْثَرَ مَنْ فِي الْأَرْضِ يُضِلُّوكَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ إِنْ يَتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَّ وَإِنْ هُمْ إِلَّا يَخْرُصُونَ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعْلَمُ مَنْ يَضِلُّ عَنْ سَبِيلِهِ وَهُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِينَ(116و117). اکثر مردم این قواعد محکم الهی را بر نمی تابند. اگر از مردم تبیعت کنید، گمراه می شوی.  

فَمَنْ يُرِدِ اللَّهُ أَنْ يَهْدِيَهُ يَشْرَحْ صَدْرَهُ لِلْإِسْلَامِ(انعام 125). اگر خدا نخواهد کسی را هدایت کند، سینه اش را پذیرای احکام اسلام و قواعد الهی قرار نمی دهد. گاهی بنده مومن کاری را انجام می دهد و یا ترک فعلی می کند که مستحق غضب الهی و گمراهی می شود. از اینطرف، اگر خدا بخواهد کسی را هدایت کند سینه اش را برای تسلیم شدن به امر الهی گشاده می کند. اهل اطاعت می شود. با میل و طیب خاطر از امامش اطاعت می کند. او را قلبا مطیع امر امام می کند.

تاجزاده می گفت «بس است دیگر، چهل سال انقلاب شده، تا کی می خواهد تورم دو رقمی باشد»! تو خودت چند دوره معاون وزیر بوده ای. مشکلات عدیده اقتصادی و فاجعه انرژی که در زمان شما رخ داد، در هیچ زمانی رخ نداد. این هم مسلکان شما بودند که نامه نوشتند به آمریکا برای اعمال تحریم های فلج کننده علیه کشور. می گوید از نظام مدیریت دینی را برداریم. نمی تواند مدیریت دینی را برتابد.

ولایتمداری یعنی شرح صدر داشتن نسبت به پذیرش امر حق

چه کسی بیشتر از همه ولی خدا را کمک می کند؟ کسیکه شرح صدر بیشتری داشته باشد. چه کسی شرح صدر می دهد؟ خدا. پس بیشتر از همه، خداست که ولی اش را یاری می کند: هُوَ الَّذِي أَيَّدَكَ بِنَصْرِهِ وَ بِالْمُؤْمِنِينَ(انفال 62). وقتی ولی خدا ناصر و یاوری مثل خدا دارد، تو چرا نمی توانی به او اعتماد کنی؟ خدا او را کمک می کند، نگران نباش. مشکل اینها این است که به خدا نمی توانند اعتماد کند. إِنَّ اللَّهَ يُدَافِعُ عَنِ الَّذِينَ آمَنُوا(حج 38).

وَمَنْ يُرِدْ أَنْ يُضِلَّهُ يَجْعَلْ صَدْرَهُ ضَيِّقًا حَرَجًا كَأَنَّمَا يَصَّعَّدُ فِي السَّمَاءِ. اگر خدا بخواهد کسی را گمراه کند، سینه اش را در برابر احکام الهی و فرمان ولی تنگ می کند. می گوید چهل سال است انقلاب کرده ایم، پس کی تورم تک رقمی می شود؟! چهل سال در برابر 1400 سال زیاد است؟ چرا صبر و تحمل ندارید؟ سختشان است تسلیم امر خدا شوند. هر کدام از ما باید ببینیم کجاها سختمان است تسلیم امر خدا شویم.

كَذَلِكَ يَجْعَلُ اللَّهُ الرِّجْسَ عَلَى الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ(انعام 125). کسیکه ایمان نیاورد خداوند چنین پلیدی را برای او قرار می دهد. سراغ غیر خدا رفتید؟ خدا بلایی سر اینها می آورد، که خیلی سخت تر از بلاهای زمینی است. اینکه روح من تسلیم امر خدا نشود و منزجر از پذیرش امر حق باشد، خیلی سخت تر از مشکلات و بلایای دنیوی است. برخی نمی توانند قبول کنند که این انقلاب به قیام امام زمان ارواحنا فداه متصل خواهد شد. روحشان نمی تواند بپذیرد. حضرت امام رحمت الله علیه هنوز انقلاب پیروز نشده بود فرمود این انقلاب به قیام حضرت حجت ارواحنا فداه متصل خواهد شد. رهبرانقلاب سینه سپر می کند و با روحی بلند و قلبی مطمئن می گوید كَلَّا إِنَّ مَعِيَ رَبِّي سَيَهْدِينِ(شعراء 62). این چه ایمان و شرح صدری است؟! وَهَذَا صِرَاطُ رَبِّكَ مُسْتَقِيمًا قَدْ فَصَّلْنَا الْآيَاتِ لِقَوْمٍ يَذَّكَّرُونَ لَهُمْ دَارُالسَّلَامِ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَهُوَ وَلِيُّهُمْ بِمَا كَانُوا يَعْمَلُونَ(انعام 126و127). ولایتمداری یعنی شرح صدر داشتن نسبت به پذیرش امر حق.

ولایتمداری شرح صدر می آورد

لَقَدْ أَنْزَلْنَا إِلَيْكُمْ كِتَابًا فِيهِ ذِكْرُكُمْ أَفَلَا تَعْقِلُونَ(انبیاء 10). ما کتاب و قواعد و فرامینی نازل کردیم که شما توسط اینها به خود بیایید و بیندیشید. موسی بن جعفر علیهماالسلام درخصوص این آیه فرمود: منظور خدای متعال اطاعت از پیغمبر و امام است. یا درباره آیه فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ(نحل 43). فرمود: نَحْنُ أَهْلُ الذِّکْرِ وَ نَحْنُ الْمَسْئُولُونَ. اهل ذکر ائمه هستند. به امام باید مراجعه کرد، چون او سینه اش برای پذیرش اسلام گشاده است. امام رضا علیه السلام فرمود خداوند اولین چیزی که به امام می دهد شرح صدر است. برخی گفته اند کاظم الغیظ بودن موسی بن جعفر علیهماالسلام بخاطر حلم و صبر بالای زیاد ایشان است. چون حضرت را خیلی آزار می دادند. اما نه به این معنا که در برابر دشمن باید بی تفاوت بود. این حلم و صبر موسی بن جعفر علیهماالسلام بخاطر شرح صدر بالای ایشان بود. همین که می بیند خداوند برای او اینگونه رقم زده، آرام و راضی می شود.

ولایتمداری در همه زمینه ها برای مومن شرح صدر می آورد. إیَّاکَ وَ الْکَسَلَ وَ الضَّجَرَ. تنبلی و زودرنجی ممنوع است. ایمانمان را بالا ببریم، تا خدا به ما شرح صدر بدهد. در همه چیز خدا را حَکَم قرار دهیم. نظر خدا را اعمال کنیم و در نظر بگیریم.

امام موسی بن جعفر علیهماالسلام وارد کاخ هارون الرشید شد. هارون گفت مَا هَذِهِ الدَّار. کاخ مرا چگونه می بینید؟ امام فرمود هَذِهِ دَارُ الْفَاسِقِين. این منزل فاسقین است. سَأَصْرِفُ عَنْ آياتِيَ الَّذينَ يَتَكَبَّرُونَ فِي الْأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ وَإِنْ يَرَوْا كُلَّ آيَةٍ لَا يُؤْمِنُوا بِهَا وَإِنْ يَرَوْا سَبِيلَ الرُّشْدِ لَا يَتَّخِذُوهُ سَبِيلًا وَإِنْ يَرَوْا سَبِيلَ الْغَيِّ يَتَّخِذُوهُ سَبِيلًا(اعراف146). شما ایمان نمی آورید. اگر راه و برنامه درست را به شما بدهند، این راه را نمی روید. و اگر راه گمراهی را ببینید، پیروی می کنید. می گوید ما با یک بسته ای به مذاکرات هسته ای رفتیم. تو هرچه پیشنهاد خوب ببری، طرف مقابل نمی پذیرد. لَا يَتَّخِذُوهُ سَبِيلًا. حرف تو را نمی پذیرد.

فَقَالَ لَهُ هَارُونُ فَدَارُ مَنْ هِي. هارون گفت پس این کاخ برای کیست؟ حضرت فرمود قَالَ هِيَ لِشِيعَتِنَا فَتْرَةٌ وَ لِغَيْرِهِمْ فِتْنَة. این دستگاه و حکومت باید در اختیار شیعیان ما باشد، که با فتنه از آنها گرفته شده. قَالَ فَمَا بَالُ صَاحِبِ الدَّارِ لَا يَأْخُذُهَا. هارون گفت پس چرا حکومت را پس نمی گیرید؟ امام فرمود أُخِذَتْ مِنْهُ عَامِرَةً وَ لَا يَأْخُذُهَا إِلَّا مَعْمُورَة. ما ویرانه حکومت را پس نمی گیریم! فَأَيْنَ شِيعَتُك. هارون گفت شیعیان شما کجا هستند؟ امام فرمود: لَمْ يَكُنِ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْكِتابِ وَ الْمُشْرِكِينَ مُنْفَكِّينَ حَتَّى تَأْتِيَهُمُ الْبَيِّنَة(بینه1). هارون گفت یعنی ما کافریم؟ امام فرمود لَا وَ لَكِنْ كَمَا قَالَ اللَّهُ الَّذِينَ بَدَّلُوا نِعْمَتَ اللَّهِ كُفْراً وَ أَحَلُّوا قَوْمَهُمْ دارَ الْبَوار. تو کافر نیستی، اما نعمت خدا را کافر شدی. یعنی ولایت و امامت را. اینجا بود که هارون عصبانی شد. سخت ترین جهاد كَلِمَةُ حَقًّ عِند سُلطَان جَائِرٍ است. امام موسی بن جعفر علیهماالسلام را ببینید چگونه یک تنه در کاخ هارون با اقتدار و استحکام با دستگاه ظلمه سخن می گوید.