آرمان زدایی و هویت زدایی، دو خطر موجود

جلسه بیست و پنجم از محافل ماه مبارک رمضان در هیئت محبین اهلبیت(علیهم السلام) چهارشنبه 7 اردیبهشت 1401 با سخنرانی حجت الاسلام احمد پناهیان در مسجد رسول اکرم(صلی الله علیه و آله) قم برگزار شد.

عدم پذیرش حکمرانی انبیاء مشکل همیشگی اقوام

به تعبیر امیرالمومنین علیه السلام یک چهارم قرآن راجع به جایگاه امامت و ولایت و حکمرانی، و یک چهارم قرآن راجع به دشمنان ائمه و انبیاء است. نیمی از قرآن به این مسئله اساسی یعنی ولایت و امامت امت ارتباط دارد. مسئله همه اقوام گذشته، عدم پذیرش حکمرانی انبیاء و اوصیاء است. کأنّ این مشکل اگر حل می شد، خیلی مشکلات کوچک و بزرگ اقوام گذشته هم حل می شد. قَالُوا يَا قَوْمَنَا إِنَّا سَمِعْنَا كِتَابًا أُنْزِلَ مِنْ بَعْدِ مُوسَى مُصَدِّقًا لِمَا بَيْنَ يَدَيْهِ يَهْدِي إِلَى الْحَقِّ وَإِلَى طَرِيقٍ مُسْتَقِيمٍ يَا قَوْمَنَا أَجِيبُوا دَاعِيَ اللَّهِ وَآمِنُوا بِهِ يَغْفِرْ لَكُمْ مِنْ ذُنُوبِكُمْ وَيُجِرْكُمْ مِنْ عَذَابٍ أَلِيم(احقاف 30و31). ای قوم، دعوت کننده به خدا را اجابت کنید و به او ایمان بیاورید.

وَمَنْ لَا يُجِبْ دَاعِيَ اللَّهِ فَلَيْسَ بِمُعْجِزٍ فِي الْأَرْضِ وَلَيْسَ لَهُ مِنْ دُونِهِ أَوْلِيَاءُ أُولَئِكَ فِي ضَلَالٍ مُبِينٍ أَوَلَمْ يَرَوْا أَنَّ اللَّهَ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَلَمْ يَعْيَ بِخَلْقِهِنَّ بِقَادِرٍ عَلَى أَنْ يُحْيِيَ الْمَوْتَى بَلَى إِنَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ وَيَوْمَ يُعْرَضُ الَّذِينَ كَفَرُوا عَلَى النَّارِ أَلَيْسَ هَذَا بِالْحَقِّ قَالُوا بَلَى وَرَبِّنَا قَالَ فَذُوقُوا الْعَذَابَ بِمَا كُنْتُمْ تَكْفُرُون فَاصْبِرْ كَمَا صَبَرَ أُولُو الْعَزْمِ مِنَ الرُّسُلِ وَلَا تَسْتَعْجِلْ لَهُمْ(احقاف 35-32). پیغمبر، صبر کن مانند هم انبیاء اولوالعزم پیش از تو که صبر کردند. وَلَا تَسْتَعْجِلْ لَهُمْ. در هدایت مردم عجله نکن كَأَنَّهُمْ يَوْمَ يَرَوْنَ مَا يُوعَدُونَ لَمْ يَلْبَثُوا إِلَّا سَاعَةً مِنْ نَهَارٍ بَلَاغٌ فَهَلْ يُهْلَكُ إِلَّا الْقَوْمُ الْفَاسِقُونَ(احقاف 35). قیامت فرا می رسد، و این قوم فاسق هستند که هلاک خواهند شد. خدای متعال ابتدای سوره بعد یعنی سوره محمد باز می فرماید: بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ الَّذِينَ كَفَرُوا وَصَدُّوا عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ أَضَلَّ أَعْمَالَهُمْ(محمد 1). این قرآن که در دست ماست بدست امیرالمومنین علیه السلام جمع آوری شده، و سوره ها و آیات به این ترتیب کنار هم چیده شده اند. می فرماید کسانیکه راه خدا را سد می کنند، اعمالشان نابود می شود.

صحبتهای رهبرانقلاب با دانشجویان خیلی پربار بود. یک ساعت و نیم صحبت که تک تک جملات و دقایق این بیانات لازم و راهگشاست. نمایندگان دانشجویان هم نظرات و بیانات و انتقادات و پیشنهاداتشان را گفتند. اکثرا هم حول انتقاد از دولت و مجلس بود. رهبرانقلاب هم به سوالات پاسخ دادند، و بعد بخش عمده بیاناتشان خطاب به دانشجویان بود. قسمت عمده ای از بیانات ایشان راجع به شرایط دانشگاهها، و لزوم رسیدگی به وضعیت دانشگاههای کشور بود. موارد و خطراتی که رهبرانقلاب راجع به دانشگاهها گفتند، کاملا مطابق واقعیت است. ما در دانشگاهها هستیم و می بینیم.

بازهم دانشگاه از حوزه جلوتر است! حداقل سالی یکبار جلساتی با رهبرانقلاب دارد، و ایشان راه را برایشان ترسیم می کنند و مشکلات و ایرادات را متذکر می شوند. کاش مسئولین حوزه علمیه بیدار شوند. ما نمی خواهیم با رهبرمان دیدار داشته باشیم و از بیانات ایشان استفاده کنیم؟ مسئولین انقلابی حوزه علمیه اندازه دانشگاه همت ندارند برای برگزاری جلسه با رهبرانقلاب؟ بخشی از بیانات رهبرانقلاب به حوزه هم برمیگشت. الان بحث جنگ نرم است. بحث حذف عقائد و آرمانهاست. متصدی عقائد و آرمانهای دینی و انقلابی کیست جز حوزه علمیه؟ چندسال است اصلاحات مستقیم به جایگاه ولایت حمله می کند، و باورها و عقائد جوانان را دچار تزلزل می کند.

آرمان زدایی و هویت زدایی، دو خطر موجود

الَّذِينَ كَفَرُوا وَصَدُّوا عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ أَضَلَّ أَعْمَالَهُمْ. کسیکه مقابل حاکمیت امام عادل بایستد، اعمالش نابود می شود. 1400 سال پیش مسئله بر سر امامت بود، امروز هم مشکل همینجاست. رهبرانقلاب آرمان زدایی و هویت زدایی را دو خطر موجود برشمردند. آرمان انقلاب چیست؟ تحقق عدالت در جهان. کافیست به مردم بگویید این امر شدنی نیست؛ بگویید دین قادر به انجام این امر نیست. ایجاد یأس و ناامیدی در جامعه. این یعنی آرمان زدایی. یک زمانی آمریکا و اسراییل همه زیر و بم کشور ما در دستشان بود؛ چطور توانستیم اوضاع را تغییر دهیم؟ دست اسراییل از کشور ما کوتاه شده که هیچ، امروز از ترس موشک های حماس خواب راحت ندارد. اسراییل امروز به فکر حفظ جانش است. یک زمانی جان ما از دست عوامل جاسوسی اسراییل و ساواک امان نداشت.

فَاصْبِرْ كَمَا صَبَرَ أُولُو الْعَزْمِ مِنَ الرُّسُلِ(احقاف 35). مشکل همه انبیاء اولوالعزم گذشته همین مسئله حاکمیت بوده است. مشکل پیغمبراکرم صلی الله علیه و آله همین مسئله بود. مشکل امروز ما هم همین مسئله است. ببینید اسلام چه دین مهمی است، که می خواهد یک درد کهنه میلیون ساله را درمان کند، و این کار را می کند. يَعْبُدُونَنِي لَا يُشْرِكُونَ بِي شَيْئًا(نور 55). پس از ظهور مردم فقط خدا را می پرستند، و هیچ قدرتی را با قدرت حاکمیت الهی شریک نمی کنند. چه آرزو و آرمان بزرگی! یعنی می شود یک روزی همه مردم بنده خالص خدا شوند؟ مردم بواسطه حکمرانی امام عادل، اوامر الهی را اطاعت می کنند. قاعده اطاعت در جامعه جا می افتد. یکی از برکات این اطاعت این است که هیچ کسی جز خدای متعال پرستیده نمی شود. هیچ قدرتی جز حاکمیت الهی در عالم حکمفرما نیست. اسلام چنین ظرفیت عظیمی دارد. مراقب باشیم فرصت یاری این اسلام از دست ندهیم!

وَإِنْ تَتَوَلَّوْا يَسْتَبْدِلْ قَوْمًا غَيْرَكُمْ ثُمَّ لَا يَكُونُوا أَمْثَالَكُمْ(محمد 38). می فرماید اگر از دین خدا رو برگردانید، خداوند قومی دیگر را جایگزین شما می کند که همانند شما نیستند. امام باقر علیه السلام فرمود اینها ایرانی ها هستند. اگر درد و مشکل همه پیامبران گذشته را بناست این انقلاب درمان و حل کند، چرا ما این کار را تسریع و تسهیل نکنیم؟ ما در قلب این انقلاب زندگی می کنیم. رهبرانقلاب به جوانان دانشجو گفتند مراقب آرمانهای مردم باشید. هویت مردم را می خواهند بگیرند: تاریخ و دین مردم. بعد رهبرانقلاب مسئله 2030 را دوباره مثال زدند. 2030 با اهداف هفده گانه اش، تاریخ و هویت دینی مردم را نابود می کند. برای امتهای گذشته آرزو بوده که چنین روزهایی را فقط درک کنند، نه اینکه در آن نقش هم داشته باشند. جوان امروز می تواند در این فرایند نقش موثر داشته باشد.

تبعیت از حق یا باطل، مسئله میلیونها ساله بشریت

وَالَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَآمَنُوا بِمَا نُزِّلَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَهُوَ الْحَقُّ مِنْ رَبِّهِمْ كَفَّرَ عَنْهُمْ سَيِّئَاتِهِمْ وَأَصْلَحَ بَالَهُمْ(محمد 2). تمام آیات این سوره مبارکه مثل زنجیره به هم مرتبط است. کسانیکه ایمان به آنچه به پیغمبر نازل شده و حق هم هست بیاورند، گذشته شان اصلاح می شود؛ مشکلاتشان حل می شود. ناامیدمان نکنند. این انقلاب ظرفیت تربیت شخصیتی مثل حاج قاسم سلیمانی را دارد. حاج قاسم جمع اضداد بود. در میدان مبارزه شیر کرّار غیر فرّار بود. از طرفی بشدت سیاستمدار در دیپلماسی بود. از طرفی بشدت مومن و معتقد و اهل روضه و گریه بود. از طرفی بشدت مهربان با خانواده و اطرافیان و خانواده های شهدا. شهید قاسم سلیمانی یک نمونه دست پرورده این نظام و انقلاب است.

ذَلِكَ بِأَنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا اتَّبَعُوا الْبَاطِلَ وَأَنَّ الَّذِينَ آمَنُوا اتَّبَعُوا الْحَقَّ مِنْ رَبِّهِمْ كَذَلِكَ يَضْرِبُ اللَّهُ لِلنَّاسِ أَمْثَالَهُمْ(محمد 3). کسانیکه حکمرانی باطل را پذیرفتند، اعمالشان نابود می شود. مردم اروپا امروز ناامیدند. غرب رو به افول است. از اینطرف کسانیکه از حق تبعیت می کنند، مشکلاتشان هم برطرف می شود. تبعیت از حق یا باطل، مسئله میلیونها ساله بشریت. اسلام این مسئله را برای همیشه پایان می دهد، با تبعیت همه مردم از حق و امام عادل. به این میدان وارد شویم. در تحقق این آرمان بلند نقش داشته باشیم. در مناجاتها با خدا این را از خداوند بخواهیم.

هیئت های ما از آرمان اصلی عباس بن علی علیهماالسلام برای جوانان صحبت کنند. طوری نشود هیئتی های ما فقط آرزوی زیارت کربلا داشته باشند. بعد از زیارت کربلا می خواهیم چه کنیم؟ أُرِيدُ أَنْ أَطْلُبَ ثَأْرِي مِنْ هَؤُلَاءِ الْمُنَافِقِينَ. هنوز خواسته عباس علیه السلام محقق نشده؛ انتقام از منافقین. بدنبال تحقق این آرمان باشیم. بگذاریم ائمه به ما به چشم یک نیرو و یک یار نگاه کنند. امیرالمومنین علیه السلام در این راه به شهادت رسید. قُتِلَ فی مِحْرابِ عِبادَتِهِ لِشِدَّةِ عَدْلِهِ. اتصال ما به اهلبیت باید آرزوها و خواسته ها و آرمانهایمان را بالا ببرد. خیلی از مشکلات خانوادگی و اجتماعی ما بخاطر این است که مسئله مهمتری در زندگی نداریم! اگر افق نگاه و خواسته هایمان بالا برود، خیلی از مسائل دست پایین هم حل می شود.

مسئله ابن ملجم این است که علی علیه السلام حکومت نکند. مسئله دشمنان ما حکومت نکردن امام عادل است؛ چرا مسئله ما تحقق حاکمیت امام زمان نیست؟! نمی گویم حتما جانمان را در این راه بدهیم؛ حداقل وقت بگذاریم، هزینه کنیم، تلاش کنیم، دستمان را پر کنیم؛ در تحقق این حاکمیت الهی نقشی ایفا کنیم.