امامت، مهمترین مسئله شب قدر

مراسم احیای شب نوزدهم ماه مبارک رمضان و اولین شب از شب های قدر در هیئت محبین اهلبیت(علیهم السلام) چهارشنبه 31 فروردین 1401 با سخنرانی حجت الاسلام احمد پناهیان در مصلی قدس قم برگزار شد.

امامت، مهمترین مسئله شب قدر

پیامبراکرم صلی الله علیه و آله خطاب به امیرالمومنین علیه السلام فرمود: يَا عَلِيُّ أَ تَدْرِي مَا مَعْنَى لَيْلَةِ الْقَدْرِ فَقُلْتُ لَا يَا رَسُولَ اللَّهِ فَقَالَ إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى قَدَّرَ فِيهَا مَا هُوَ كَائِنٌ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ فَكَانَ فِيمَا قَدَّرَ عَزَّ وَ جَلَّ وَلَايَتُكَ وَ وَلَايَةُ الْأَئِمَّةِ مِنْ وُلْدِكَ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ. مقدّرات عالم و زندگی ما تا یکسال آینده در شب قدر معین می شود. پیامبراکرم صلی الله علیه و اله به امیرالمومنین علیه السلام فرمودند در این شب ولایت تو و ائمه از فرزندان تو تعیین می شود. اتفاق مهم و خاصی است. إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ وَمَا أَدْرَاكَ مَا لَيْلَةُ الْقَدْرِ لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ تَنَزَّلُ الْمَلَائِكَةُ وَالرُّوحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ كُلِّ أَمْرٍ سَلَامٌ هِيَ حَتَّى مَطْلَعِ الْفَجْرِ. اینجا انسان متوجه می شود نزول ملائکه و این اتفاق خاص در آسمانها علتش چیست. قطعا علتش تعیین تکلیف مردم نیست. اینکه در شب قدر ولایت همه ائمه تا قیامت تعیین می شود، زنده بودن شب قدر را می رساند. شب قدر یک اتفاقی نیست که در گذشته افتاده باشد، و الان پاسداشت آن باشد. البته فضیلت استغفار و تذکر و تفکر و عبادت و تهجد بجای خود هست و البته مهم است، اما حتما یک اتفاق خیلی مهمتر از این هست که برای آن اتفاق این همه اجر و قرب و اهمیت برای این شب قرار داده شده.

گاهی ما از شب قدر طوری یاد می کنیم که گویا این استغفار و انابه مهمترین اتفاق و مسئله شب قدر است. مسئله بالاتر از این موضوع، درک امام و ولی خداست. تَنَزَّلُ الْمَلَائِكَةُ وَالرُّوحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ كُلِّ أَمْرٍ. بعد از ذکر فضیلت شب قدر، بلافاصله خداوند در مورد نزول ملائکه صحبت می کند. در همه بخشهای حکمرانی خدا در همه عوالم، ملائکه به زمین می آیند. در سوره قدر صحبتی از استغفار و انابه و عبادت نیست. مسئله مهمتری وجود دارد در این شب. در روایات هست ملائکه به نوبت به زمین نازل می شوند. به همه ملائک اجازه داده نمی شود به زمین بیایند. در روایت هست ملائکه به زمین نازل می شوند و محضر امام و ولی زمان می رسند. امام خلیفه و جانشین خدا نه در زمین بلکه در همه عالم است. امشب شب عظیمی است.

یکی از اتفاقات مهمی که در شب قدر می افتد اولا تعیین ولایت ائمه است، و دوم تشرف ملائکه به محضر امام. یعنی تجدید عهد و میثاق. در روایات و زیارات مختلفی در مورد تجدید عهد و میثاق صحبت شده: أتیتک لاجدد المیثاق. انقلاب اسلامی در دفاع از یک مرجع و عالم دینی شکل گرفت. خدای متعال اجازه نداد این خونها هدر برود. شهرهای دیگر هم این حرکت را ادامه دادند، تا انقلاب اسلامی به پیروزی رسید. هر ساله مردم قم بمناسبت این روز تاریخی با رهبرانقلاب دیدار و تجدید عهد می کنند. در زیارت عاشورا می خوانیم: اِنّی سِلْمٌ لِمَنْ سالَمَکُمْ وَ حَرْبٌ لِمَنْ حارَبَکُمْ. فلسفه زیارت تجدید عهد و میثاق است. ملائکه هم در شب قدر برای تجدید عهد به زمین نازل و  محضر امام مشرف می شوند. یعنی محضر جانشین خدای متعال در همه عالم. به این بخش از شب قدر اگر توجه کنیم، به مهمترین بخش شب قدر توجه کرده ایم. این توجه، روی توسل و استغفار ما در شب قدر تأثیر دارد.

ظلم به امیرالمومنین تا زمان ظهور ادامه دارد

پیغمبراکرم صلی الله علیه و آله فرمود: یا أبا الحسن، لو وضع إیمان الخلائق وأعمالهم فی کفّة میزان ووضع عملک یوم أحد علی کفّة أخری لرجح عملک علی جمیع ما عمل الخلائق. یک روز عبادتِ تو یا علی برتری دارد بر عبادت همه خلائق در طول همه زمان ها! برخی وقتی سر سجاده عبادت که می روند چنان به امام جامعه بی توجه می شوند که انسان گمان می کند اینها به چیز بهتری دست یافته اند! خدای متعال شب قدر را میثاق ولایت علی علیه السلام و فرزندان او قرار داده است. عجیب از ما امت پیغمبر که اتفاقا شب های قدر تبدیل شده به شب ضربت خوردن و شهادت امیرالمومنین علیه السلام. خدای متعال اجازه نمی دهد در شب دیگری غیر از شهادت و غربت امیرالمومنین علیه السلام شب قدر را درک کنیم. خداوند با مظلوم و غریب ماندن امیرالمومنین علیه السلام در چنین شبی، چه چیزی را می خواهد به ما بفهماند؟

در چنین شبی امیرالمومنین علیه السلام در مسجد کوفه که یکی از چهار مسجد با فضیلت است به مردم فرمود امشب شب قدر است، احیا در این شب سنت پیغمبراکرم صلی الله علیه و آله است. اما همه مردم بلند شدند و از مسجد بیرون رفتند، و امیرالمومنین و امام حسن علیهماالسلام در مسجد تنها ماندند. این مردم حتی حاضر نیستند با علی علیه السلام سر سفره عبادت بنشینند. فقط در میدان جنگ نیست که علی علیه السلام را تنها می گذارند. همه شان عبادت علی علیه السلام را دیده اند و می شناسند. مردمی که از نزدیک با امیرالمومنین علیه السلام زندگی کرده اند.

پیغمبراکرم صلی الله علیه و آله فرمود: یَا عَلي! أنتَ المَظلُومُ بَعدي، مَن ظَلَمَکَ فَقَد ظَلَمَني. یا علی بعد از من تو مظلوم واقع می شوی؛ هرکس به تو ظلم کند به من ظلم کرده است. جای دیگر فرمود: یا علی مراقب کینه ها و نفرت ها با خودت در پنهان باش، که بعد از من آشکار خواهد شد. خدا اینها را لعنت کند و لعنت کنندگان هم اینها را لعنت کنند. بعد پیغمبراکرم صلی الله علیه و آله شروع کردند به گریه کردن. امیرالمومنین علیه السلام پرسید چرا گریه می کنید یا رسول الله. حضرت فرمود بخاطر ظلمی که به تو و فرزندان تو بعد از من می شود. در ادامه فرمود: أنَّ ذلِکَ الظُّلمَ یَزولُ إذا قامَ قائِمُهُم. این ظلم ادامه دارد تا زمان ظهور قائم ما. ما الان در دوران ظلم به امیرالمومنین و ائمه معصومین علیهم السلام قرار داریم. شرایط یک شرایط عادی نیست که به فکر زندگی خودمان باشیم. امشب شب قدرِ دوره ظلم به علی بی ابیطالب علیه السلام است، نه صرفا سالگرد ضربت خوردن فرق امیرالمومنین علیه السلام.

پیغمبراکرم صلی الله علیه و آله فرمود: وَ عَلَتْ كَلِمَتُهُمْ، وَ اجْتَمَعَتِ الْأُمَّةُ عَلَى مَحَبَّتِهِمْ. این ظلم ادامه دارد تا روزی که امت بر محبت ائمه اجتماع کنند. در زمان ظهور کسانیکه به علی علیه السلام دشنام دهند کمند: وَ كَانَ الشَّانِئُ لَهُمْ قَلِيلًا، وَ الْكَارِهُ لَهُمْ ذَلِيلًا. کسیکه که از علی علیه السلام بدش بیاید کم است. وَ كَثُرَ الْمَادِحُ لَهُمْ، وَ ذَلِكَ حِينَ تَغَيُّرِ الْبِلَادِ. در زمان ظهور مدح ائمه زیاد می شود، و سرزمین ها تغییر می کنند. وَ ضَعْفِ الْعِبَادِ، وَ الْإِيَاسِ مِنَ الْفَرَجِ، وَ عِنْد ذَلِكَ يَظْهَرُ الْقَائِمُ مِنْهُمْ. مردم از فرج ناامید می شوند، و در این زمان قائم ما ظهور می کند.

شب قدر، رفع ظلم 1400 ساله به امیرالمومنین را بخواهیم

ظلم به ائمه تا زمان ظهور ادامه دارد. نمی شود مردم کوفه را محکوم کنیم، اما به فکر ظلمی که امروز به علی بن ابیطالب علیه السلام و فرزندانش می شود نباشیم. مظاهر ظلم به مردم امروز روشن است. آمریکایی ها رسما گفتند مشکل ما با جمهوری اسلامی، اسلام علی بن ابیطالب (علیه السلام) است. کدام بخش زندگی امیرالمومنین علیه السلام انقدر باعث نفرت و کینه و دشمنی اینها شده؟ اسلامی که علی علیه السلام معرفی می کند این اسلام است: الشَّريعَةُ سُلطانٌ تَجِبُ لَهُ الطاعَةُ و الطاعَةُ سِياسَةٌ يَقومُ بها المَلِكُ. این اسلام دشمن دارد. شریعت باید سلطنت پیدا کند. تا زمانیکه این تفکر در اذهان مسلمین وجود دارد، دشمن خواب راحت ندارد. با این تفکر علوی بنیان حاکمیت استکبار متزلزل می شود. در اقتصاد و فرهنگ و سیاست، اسلام باید حکومت کند. بخاطر همین علی علیه السلام در همه زمانها دشمن دارد.

ظلم به علی علیه السلام منحصر به ظلم به شخص ایشان در 1400 سال پیش نیست. آن روز بنای این ظلم نهاده شد. این ظلم ادامه دارد. همانطور که ما مردمِ زمان امیرالمومنین علیه السلام را نقد می کنیم، امروز هم خودمان باید نقش و جایگاه خود را در این میدان پیدا کنیم. أَيْنَ إِخْوَانِيَ الَّذِينَ رَكِبُوا الطَّرِيقَ وَ مَضَوْا عَلَى الْحَقِّ؟ علی علیه السلام در همه زمانها بدنبال اهل حق است. امروز هم علی علیه السلام تنهاست؛ بسم الله. وقتی در روزهای اخیر مسجد الاقصی حرمتش شکسته شد، داغی به داغ های امیرالمومنین علیه السلام نهاده شد. امروز برای یاری امیرالمومنین علیه السلام باید حرکت کرد. امروز برای نجات امیرالمومنین علیه السلام از سایه مخوف ظلم و سیطره استکبار و صهیونیست معاند باید تدارک کرد. ابن ملجم یهودیِ 1400 سال پیش بود؛ همان یهود امروز این ظلم را ادامه می دهد. همانهایی که با قرآن بر سر نیزه کردن مسلمانان را فریب دادند، امروز در سوئد قرآن را آتش می زنند.

خداوند در سوره مائده می فرماید یهود و نصاری با دین شما بازی می کنند. این یعنی مظلومیت علی بن ابیطالب علیه السلام و اولاد پیغمبر. مگر می شود انسان مظلوم را ببیند، اما به زندگی عادی خودش ادامه دهد. امشب شب قدر است. از خدا چه می خواهیم؟ بهترین درخواست امشب، رفع این ظلم نیست؟ نجات امیرالمومنین علیه السلام از ظلم 1400 ساله نیست؟ به دست ما جوانان آخرالزمان. امشب همه حاجاتمان را به درگاه خدای متعال عرض کنیم؛ اما از همه این حاجات مهمتر رفع این ظلم تاریخی است. اگر اجتماعات مومنین به فکر رفع این ظلم نباشند، اجتماع ما به چه کار می آید؟ اجتماع مومنین است که می تواند بر دشمن دین غلبه کند. مسلمین وقتی دور هم جمع می شوند، قدرتی می شوند علیه دشمنان. ثمره این اجتماعات این است. امام صادق علیه السلام فرمود تَزَاوَرُوا وَ تَلاَقَوْا وَ تَذَاكَرُوا أَمْرَنَا وَ أَحْيُوهُ. ملاقات مومینن باهم باید منجر به احیای امر اهلبیت شود. اجتاعات ما در طول این سالها هنوز منجر به این امر کلیدی نشده. و در آخرالزمان جوانانی خواهند آمد که این امر را رقم می زنند: وَمَنْ يَتَوَلَّ اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَالَّذِينَ آمَنُوا فَإِنَّ حِزْبَ اللَّهِ هُمُ الْغَالِبُونَ(مائده 56). این اتفاق خواهد افتاد.

در طی سالیان گذشته شبهای قدر مردم با خدا چگونه سخن می گفتند؟ فقط بخشش گناهان شخصی را از خدا نخواهیم. بله، خدا گناهان ما را می بخشد. حال که بخشیده شدیم، پاک شدیم، باید چکار کنیم؟ حال که پاک شدیم، مثل روز اول تولد شدیم؛ حال باید کار کنیم. باید دین خدا را در دنیا حاکم کنیم. مهم این است که نقشمان را پیدا کنیم. در این مناجاتها و راز و نیازها و اجتماعات دینی، ارتباط خود را با خدا تقویت کنیم، و نقش خود را در این حکومت آخرالزمان پیدا و ایفا کنیم.