مقام حضرت خدیجه مقام صدیقین است

مراسم عزاداری وفات ام المومنین حضرت خدیجه کبری سلام الله علیها و جلسه نهم و دهم از مجالس ماه مبارک رمضان در هیئت محبین اهلبیت(علیهم السلام) دوشنبه و سه شنبه 22و23 فروردین 1401 با سخنرانی حجت الاسلام احمد پناهیان در مسجد رسول اکرم(صلی الله علیه و آله) قم برگزار شد.

مقام حضرت خدیجه مقام صدیقین است

پیغمبراکرم صلی الله علیه و آله فرمود: أَيْنَ مِثْلُ خَدِيجَةَ صَدَّقَتْنِي حِينَ كَذَّبَنِي النَّاسُ. خدیجه کبری سلام الله علیها وقتی پیغمبراکرم صلی الله علیه و آله را تصدیق کرد، که حتی قریش و اقوام پیغمبر هم ایشان را تکذیب می کردند. در شعب ابیطالب علاوه بر همه سختیها و مشکلات، جان پیغمبر صلی الله علیه و آله هم در خطر بود. بطوریکه هر شب جای خواب پیغمبر صلی الله علیه و آله را عوض می کردند، و امیرالمومنین علیه السلام بجای ایشان می خوابیدند. به حدی خطر جدی بود که امیرالمومنین علیه السلام خودشان می فرمودند من در این جابجایی ها حتما کشته خواهم شد.

حضرت خدیجه سلام الله علیها همه ثروت پاک و پاکیزه خود را صرف راه خدا و اسلام و پیغمبر صلی الله علیه و آله کرد. فرمود: وَ أَعَانَتْنِي عَلَيْهِ بِمَالِهَا. خدیجه بوسیله مالش در راه دین پیغمبر را یاری و همراهی کرد. و الا شخص پیغمبر که به مال خدیجه نیاز نداشت. مقام حضرت خدیجه سلام الله علیها مقام صدیقین است. راضیه است، مرضیه است. شب معراج خداوند به پیغمبر صلی الله علیه و آله فرمود به خدیجه کبری سلام مرا برسان!

زنان مکه پشت سر حضرت خدیجه سلام الله علیها حرفهایی می زدند و حسادت می کردند. هنگام ولادت حضرت زهرا سلام الله علیها به کمک حضرت خدیجه سلام الله علیها نیامدند. پیغمبراکرم صلی الله علیه و آله به حضرت زهرا سلام الله علیها فرمود: إِنَّ بَطْنَ أُمِّكِ كَانَ لِلْإِمَامَةِ وِعَاءً. وجود مادر تو جایگاه ائمه است. چیز کمی نیست. این ظرف و مظروف به هم می آیند. این اتفاقی نیست که 12 معصوم از این وجود اقدس نشأت می گیرند. الاَْصْلاَبِ الشَّامِخَةِ، وَالاَْرْحَامِ الْمُطَهَّرَةِ. مردم چه می فهمند حضرت خدیجه سلام الله علیها کیست. أَيْنَ مِثْلُ خَدِيجَةَ.

مادران و دختران ما باید این حرفها را خوب بفهمند، تا بتوانند درک کنند مقام زن در تربیت نسل بشر چه نقش و جایگاه مهمی است. زنان و مادران و دختران ما فکر می کنند این بار مسئولیت را فقط مردان باید به دوش بکشند. حضرت خدیجه سلام الله علیها هرچه داشت در این راه فدا کرد. برخی گفتند رحلت حضرت خدیجه سلام الله علیها بخاطر مشکلات و مصائب شعب ابیطالب بود. سالی یکبار فقط در ایام حج اجازه داشتند از شعب خارج شوند. در این هجرت هم مردان هستند هم زنان. این بار را باید همه باهم به دوش بکشند.

دختران ما مثل پسران باید نسبت به این مسیر و سختی ها و مشکلاتش توجیه شوند. بفرموده امیرالمومنین علیه السلام مسیر حق صَعبٌ مُستَصعَبٌ. است. همین مناطق محروم کشورمان بخشی اش به دشمنی های دشمنان خارجی و نفوذیهای داخلی برمی گردد. حتی ناکارآمدی مدیران بخش قابل توجهش به نفوذ دشمن برمی گردد. اینها هزینه حرف ماست در انقلاب. إِنَّ الَّذِينَ قَالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقَامُوا(فصلت 30). باید در این مسیر استقامت کنیم؛ هم مردان و هم زنان. همراهی زنان با مردان در این مسیر خیلی مهم است. هم حضرت خدیجه سلام الله علیها و هم حضرت زهرا سلام الله علیها و هم حضرت زینب سلام الله علیها بار بزرگی را در مسیر حق به دوش کشیدند.

جهاد و مبارزه، شرط رهایی از جهنم!

حضرت خدیجه سلام الله علیها حق اساسی بر گردن اسلام و مسلمین دارند. حضرت خدیجه سلام الله علیها به واقع جایگاه و نقش مادری را برای امت اسلام ایفا کردند. علاوه بر این در برخی بزنگاه ها و موقعیت ها یکی از هواداران و پشتیبانان پیغمبراکرم صلی الله علیه و آله و جبهه اسلام و مسلمین بودند. جهاد و مبارزه بعنوان یک موضوع جانبی و حاشیه ای در دین نیست. جهاد و مبارزه در متن دین است. جهاد و مبارزه مختص یک عده خاص نیست. در جامعه دینی همه مومنین باید بسمت جهاد حرکت کنند. در دفاع مقدس هم حدود بیست میلیون واجد شرایط جهاد بودند و می توانستند و باید به جبهه می رفتند.

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا هَلْ أَدُلُّكُمْ عَلَى تِجَارَةٍ تُنْجِيكُمْ مِنْ عَذَابٍ أَلِيم تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ وَتُجَاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ بِأَمْوَالِكُمْ وَأَنْفُسِكُمْ ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُون(صف 10و11). خدای متعال در این آیه از جهاد صحبت می کند. جهادی که عامل نجات از عذاب است! برگزیدن جهاد اختیاری نیست. اگر مجاهدانه زندگی کردیم، آنوقت از عذاب الهی نجات پیدا می کنیم. إِنْ مِنْكُمْ إِلَّا وارِدُها(مریم 71). همه وارد جهنم می شویم. کسانیکه مجاهدانه زندگی کنند، از جهنم نجات پیدا می کنند.

تُجَاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ بِأَمْوَالِكُمْ وَأَنْفُسِكُمْ(صف 11). مجاهدت شکل ها و زمینه های مختلفی دارد. همه باید وارد عرصه جهاد شوند. ترک جهاد و مبارزه از زمان صدر اسلام تا کنون مشکل همیشگی جامعه اسلامی بوده. بلکه در زمان انبیای گذشته هم همینطور. خودِ ایمان به خدا و رسول خدا صلی الله علیه و آله، تجارت است؛ یعنی ولایتمداری. بعد از مرحله ولایتمداری، مجاهدت قدم بعدی است. مجاهدتی ما را از عذاب نجات می دهد که قبلش ایمان و ولایتمداری باشد.

ایمان، تصدیق، و رضایت؛ سه مرحله کمال

یکی از ابعاد غربت حضرت خدیجه سلام الله علیها این است که بعد از 1400 سال، تلویزیون ما در بررسی شخصیت ایشان، به اختلاف روایات و اقوال در خصوص سن ایشان و یا زمان رحلت ایشان می پردازد. ایشان شخصیتی بی نظیر در زمان خودشان بودند. در آن جهل و شرک و کفر جاهلی، مثل چشمه ای پاک و زلال می درخشیدند. ایشان نظیر و هم کفوی در جامعه آن روز نداشتند. حضرت خدیجه سلام الله علیها هنگام ایمان آوردن به دین اسلام به رسول اسلام صلی الله علیه و آله عرض کردند: آمَنْتُ و صَدَّقْتُ و رَضَیْتُ. مرحله اول ایمان است. مرحله دوم تصدیق است. تصدیق کردن نیاز به معرفت قلبی دارد. تصدیقِ حق و ولایت کار هر کسی نیست. در طول انقلاب اسلامی خیلی ها به انقلاب و آرمانهای انقلاب ایمان آوردند، اما میانه راه زاویه پیدا کردند. نتوانستند این انقلاب را تصدیق کنند. چون به آن نقطه ای که رهبری این انقلاب رسید، نرسیدند.

رهبرانقلاب در دیدار با مسئولین درباره مذاکرات از خودشان نظری ندادند؛ گفتند «مذاکرات روال قانونی اش در حال طی شدن است. اما شما کار داخلی تان را به مذاکرات گره نزنید». این جمله یعنی عده ای تصورشان این است که شاید توانستیم راهی پیدا کنیم. تصدیق با ایمان داشتن فرق می کند. رهبرانقلاب گفتند «اینها عهدشکن هستند، عهدشان را هم شکستند. شما کار خودتان را انجام دهید، و در گرو مذاکرات نباشید». در سالهای اخیر رهبرانقلاب چندین بار این حرف را به مسئولین یادآور شده اند. چرا انقدر تکرار؟ چون برخی از مسئولین نظر رهبری را می شنوند، اما تصدیق نمی کنند. دنبال راه دیگری هستند.

آمَنْتُ و صَدَّقْتُ و رَضَیْتُ. رضایت یک مرحله از تصدیق هم بالاتر است. رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَرَضُوا عَنْهُ. این آیه راجع به شهداست. خداوند از آنها راضیست و آنها هم از خدا راضی هستند. اولیای خدا برای مبارزه و تلاش و سختی کشیدن در راه خدا بی قراری می کنند: المُحِبُّ للّه يُحِبُّ كَثيرا النَّصَبَ للّه. ما معمولا در مرحله ایمان به خدا به سر می بریم. لذا خیلی از خطاب های قرآن یا ایها الذین آمنوا است. اما تصدیق کردن کار هر کسی نیست. تصدیق کردن نیاز به تطبیق دارد. رضایت یعنی به آنچه خدا و ائمه رسیده اند، رسیده باشی(تصدیق)، و به آن رضایت قلبی هم داشته باشی.

جوهر اصلی ایمان و جهاد، عشق به خداست

اصلی ترین محور تربیت، خداست. این موضوع در اکثر آموزش ها و تربیت های ما نیست. بدون داشتن عشق و محبت و علاقه به خدا مگر تربیت امکانپذیر است؟ تنها نیرویی که ما را تا آخر مقصد می برد، عشق به خداست. اگر این نباشد، میانه راه کم می آوریم. یک جایی می بُریم و متوقف می شویم. هفت سال به حضرت امام گفتند ما نمی توانیم جنگ را ادامه دهیم. بیشتر از این توان همراهی نداشتند. آن انرژی که سختی ها را آسان می کند را نداشتند. این انرژی را فقط عشق به خدا به انسان می دهد؛ مثل رزمندگان که از نبرد و مبارزه خسته نشدند. از جملات و گفتگوی حضرت خدیجه سلام الله علیها با خدا انسان می تواند بفهمد ایشان خیلی رابطه عمیقی با خدا داشتند. و الا هر کسی نمی تواند پای سختی های امر بعثت پیغمبر صلی الله علیه و آله صبر کند.

امام سجاد علیه السلام به خدای متعال عرضه می دارد: «فَمَنْ یَکُونُ أَسْوَأَ حَالاً مِنِّی. چه کسی در عالم بدحال تر از من است. اگر با این حال وارد قیامت شوم وای بر من». عاشق که باشی، امام معصوم هم باشی خود را نزد خداوند گنهکار می بینی. باید طعم عاشقی را بچشیم تا معنی این فرازها را بتوانیم درک کنیم. حداقل سالی یکبار پای مناجات عاشقان خدا با خدا بنشینیم، ببینیم عاشقان خدا چگونه با خدا راز و نیاز می کنند. دانش آموزی که به معلمش خیلی علاقه دارد، وقتی نمره کم می آورد، نارحتی اش از این است که چرا کاری کرده که معلمش ناراحت شده. از این ناراحت نیست که چرا نمره کم آورده، یا حتی چرا نزد معلم خراب شده. از این ناراحت است که چرا معلمش ناراحت شده.

ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ. ایمان به خدا و رسول، و جهاد با مال و جان در راه خدا برای شما بهتر است، اگر بدانید. جهاد با مال در اکثر آیات و روایات مقدم بر جهاد با جان شمرده شده. این تجارتی است که ما را از عذاب نجات می دهد. نه اینکه صرفا درجات مومنین را بالا ببرد. کسانیکه به مرحله تصدیق و رضایت نرسیده باشند، ایمانشان با فراز و نشیب های زندگی تغییر می کند. اگر به سختی دچار شوند، ایمانشان کاسته می شود. اگر خدا آنها را تحویل بگیرد، دچار عجب و ریا می شوند. دنیا محل امتحان است. امتحان هم میدان مبارزه است. جوهر اصلی ایمان و جهاد با مال و جهاد با جان، عشق به خداست.