زندگی مواساتی سایر معضلات جامعه را هم حل می کند

مراسم عزاداری دومین شب ایام فاطمیه سوم (به روایت 95روز) چهارشنبه 15 دیماه 1400 در هیئت محبین اهلبیت (علیهم السلام) قم با سخنرانی حجت الاسلام علیرضا پناهیان در مسجد مقدس جمکران برگزار شد.

زندگی مواساتی سایر معضلات جامعه را هم حل می کند

ایمان به اندازه لازم در مردم ما هست. ما برای اینکه وضع جامعه بهتر شود، حال خودمان بهتر شود، باید چکار کنیم؟ چه کنیم که مشکلات و معضلات فرهنگی و غیرفرهنگی در جامعه ما حل شود؟ بدحجابی و فساد و رشوه خواری و اعتیاد و... چطور باید در جامعه ما حل شود؟ آیا راه حل مشترکی وجود دارد بتوانیم همه این معضلات را باهم حل کنیم؟ آیا راهی وجود دارد که موجب رشد معنوی مذهبی های ما شود؟ مسجدی ها و هیئتی های ما به اوج قله خوبی و ایمان برسند؟ یک مشکل جامعه ما این است که خوبان ما آنچنان که باید خوب تر نمیشوند.

یک راه حل برای حل مشکلات ما و رشد ایمان و معنویت مردم ما، مواسات است. مواسات جلو بدحجابی و فساد جامعه را میگیرد و بر رشد و تعالی مردم ما موثر است. چطور در جبهه رزمندگان انقدر خوب رشد میکردند؟ جبهه که کلاس و درس اخلاق نبود. چطور رزمندگان یک شبه راه صدساله را طی میکردند؟ یک امر مشترک جمعی بین رزمندگان بود بنام جهاد و ایثار. این امر مشترک باعث رشد اخلاقی و معنوی رزمندگان میشد. رفتار و گفتار و حال رزمندگان بواسطه فضای موجود در جبهه ها، و بواسطه ایثار و جهاد اصلاح میشد: وَالَّذِينَ جَاهَدُوا فِينَا لَنَهْدِيَنَّهُمْ سُبُلَنَا(عنکبوت 69).

در زمان ما این عمل مشترک چیست، که باعث میشود مشکلات ما هم بواسطه آن حل شود، و رشد و تعالی معنوی در جامعه ما شکل بگیرد؟ اگر ما تشخیص بدهیم که تکلیف اساسی ما چیست، مشکلات دیگر هم بواسطه رعایت آن حل میشود. زندگی مواساتی بویژه در بخش مالی و معیشتی جامعه ما را متحول میکند. جاانداختن فرهنگ مواسات مهمترین نقش و وظیفه ائمه جماعات ماست. مقدمات لازم برای رشد جامعه در این زمینه هنوز هم در جامعه ما ایجاد نشده.

از همه کسانیکه در زمینه حجاب، فرزندآوری، کاهش آسیب های اجتماعی، اعتیاد و سایر معضلات اجتماعی فعالیت میکنند، از همه کسانیکه فعالیتهای فرهنگی انجام میدهند، نمیگوییم کارشان را تعطیل کنند، اما در کنار این کارها روی موضوع زندگی مواساتی هم کار کنند، همه این موضوعات حل میشود!

ارتباط مومنین با هم نیمه دیگر ولایتمداری

سبک زندگی ما در کسب درآمد، سبک زندگی ما در مصرف کردن، سطح روابط اجتماعی ما، اجتماعی زیستن ما چگونه باید باشد؟ وقتی میخواهیم باهم زندگی کنیم، ارتباطات ما باید چگونه باشد؟ تفاوت ما با فرهنگ غرب در چیست؟ صهیونیست ها چطور بر جهان سلطه پیدا کردند؟ هرچقدر صهیونیستها وجودشان مضر است برای جامعه جهانی، فرهنگ و سبک زندگی غربی هم خطرناک است. مقامات آمریکایی و اسراییلی در همین فرهنگ منحط غربی پرورش یافته اند. فرهنگ غرب و سبک زندگی غربی باندازه سردمداران کفر خطرناک است. ما نمیتوانیم سبک زندگی غربی داشته باشیم، اما توقع داشته باشیم زندگی ایمانی ما طبق خواسته خدای متعال باشد. شما نمیتوانید سبک زندگی غربی و انفرادی و بدون مواسات داشته باشید، بعد زیر چرخ دنده های فساد له نشوید!

امیرالمومنین علیه السلام اگر نمیخواست ریشه ای مشکلات را حل کند، کشته نمیشد. ائمه ما برای حفظ و تقویت اصل ولایت مجاهدت کردند. ولایت یک بُعدش ارتباط ما با ائمه است، و یک بعدش ارتباط ما با سایر مومنین است. ولایت طولی یعنی ارتباط با امام باید در کنار ولایت عرضی یعنی ارتباط مومنین با یکدیگر رشد کند.

مسئله اول مساجد ما باید چه باشد؟ زندگی مواساتی در بخشهای مختلف زندگی جمعی. این مسئله باید خیلی پررنگ تر از سایر بخشها باشد. دوران دینداری فردی تمام شده! حضرت آیت الله شاه آبادی استاد حضرت امام میگفتند دین اصالتا و اساسا یک امر جمعی و اجتماعی است نه یک موضوع فردی. ما باید بتوانیم زندگی جمعی مان را با سایر مومنین اصلاح کنیم. واقعا چطور باید لزوم این بحث را برای مردم جا انداخت؟!

نصرت امام خیلی اوقات در قالب نصرت مومنین است

فلسفه زیارت ائمه چیست؟ فلسفه عبادات چیست؟ عبادت باعظمتی مثل حج فلسفه اش ملاقات امام است: تَمَامُ الْحَجِّ لِقَاءُ الْإِمَام. فلسفه زیارت نصرت ائمه است: وَ نُصْرَتِی لَکُمْ مُعَدَّةٌ. اینکه بیاییم هیئت و گریه کنیم و بعد برویم سراغ زندگیمان، این زشت است. این نوع هیئت رفتن و زیارت رفتن، ابتر است. بعد از زیارت و بعد از هیئت رفتن و عزاداری کردن، باید ائمه را یاری کنیم. هم در ولایت طولی که یاری مستقیم امام است، و هم در ولایت عرضی که مواسات و یاری مومنین است.

عده ای به عبادت خدا و قرآن رسیدند، حسبنا کتاب الله گفتند، و بقیه دستورات دین و مهمتر از همه ولایت را رها کردند. این خطر وجود دارد که ما خدا و قرآن را بگیریم، ائمه هدی علیهم السلام را هم بگیریم، اما به سایر مومنین رسیدگی و توجه نکنیم. این غلط است. مرید امام حسین علیه السلام هستیم، اما مرید مریدان و محبین اباعبدالله علیه السلام نیستیم!؟

خیلی از هیئت های ما هیئت بمعنای واقعی نیستند؛ مراسم برگزار میکنند. هیئت فقط عزاداری کردن نیست. باید مشارکت در برپایی هیئت، در پذیرایی، و در سایر زمینه ها بین هیئتی ها باشد. باید هزینه کنیم. فقط شرکت در هیئت نباشد. نصرت ولی خدا خیلی اوقات در قالب نصرت سایر مومنین است. این دو در یک راستا هستند. مشارکت در برپایی هیئت و هزینه های هیئت باید به فرهنگ رایج بین ما تبدیل شود. زائر یعنی ناصر. عزادار یعنی ناصر. ناصر هم یعنی ناصر ائمه و دوستان ائمه باشد.

مواسات جزو حقوق مومنین بر ماست

أَنْ أَسـْأَلَهُ عـَنْ حـَقِّ الْمـُسـْلِمِ عـَلَی أَخـِيهِ فَسَأَلْتُهُ فَلَمْ يُجِبْنِی. یکی از شیعیان از امام صادق علیه السلام میگوید راجع به حق مومن پرسیدم، حضرت جوابی ندادند. علت را پرسید، امام فرمود إِنِّی أَخَافُ أَنْ تَكْفُرُوا. ترسیدم کافر شوید! بعد فرمود: إِنَّ مِنْ أَشَدِّ مَا افْتَرَضَ اللَّهُ عَلَی خـَلْقـِهِ ثـَلَاثـاً إِنـْصـَافَ الْمـَرْءِ مـِنْ نـَفـْسـِهِ حـَتَّی لَا يَرْضَی لِأَخِيهِ مِنْ نَفْسِهِ إِلَّا بِمَا يـَرْضـَی لِنـَفـْسـِهِ مِنْهُ. سه چیز را خدای متعال بر ما واجب کرده، که یکی این است راضی نشوی برادر دینی تو کمتر از تو بهره مند باشد. وَ مُوَاسَاةَ الْأَخِ فِی الْمَالِ. مواسات و تقسیم مال با برادر دینی مان. سخت است. این یعنی نصرت امام.

در جامعه بیمار و ضعیف شبهه ایجاد میشود. جامعه ای که فرهنگ دستگیری در آن جامعه قوی است، شبهه هم ایجاد نمیشود. طلبه های ما بجای جواب دادن به شبهات، وارد میدان عمل و زندگی مردم شوند، و فرهنگ مواسات و برابری را در جامعه تقویت کنند. شبهه ها هم خودبخود برطرف میشود. موکب داران اربعین با خدمت به زائران اباعبدالله علیه السلام، ارادتشان را با امام نشان میدهند. سردار سلیمانی میگفت جمهوری اسلامی حرم است. هر خدمتی در جمهوری اسلامی به مردم را در ظرف زیارت و خدمت به امام میدید.

امیرالمومنین علیه السلام فرمود: اَلْبَرَكَةُ فى مالِ مَنْ آتَى الزَّكاةَ وَ واسَى الْمُؤمِنينَ وَ وَصَلَ الاَقْرَبينَ. برکت در مال با اینها صورت می پذیرد، نه اینکه منافع فردی مان را دنبال کنیم. امیرالمومنین علیه السلام در حدیث دیگری فرمود: مُواسَاةُ الْأَخِ فِي اللهِ عَزَّوَجَلَّ، تَزِيدُ فِي الرِّزْقِ. مواسات رزق را زیاد میکند. از امیرالمومنین علیه السلام سوال شد: چه چیزی موجب جلب محبت میشود؟ حضرت فرمود: الاْنْصافُ فِی الْمُعاشَرَةِ، وَ الْمُواساةُ فِی الشِّدِّةِ. محبت اینگونه جلب میشود. اگر ما به مردم خدمت کردیم و زندگیشان را سر و سامان دادیم، کار فرهنگی هم با یکبار گفتن ما حل میشود. بی حجابی هم با یک بار کار فرهنگی حل میشود.

خروجی سبک زندگی غربی «انسان مومن» نخواهد بود

ما نمیتوانیم سبک زندگی متوحشانه غرب را در جامعه مان اجرا کنیم، اما انتظار داشته باشیم مسجدی های ما روز به روز بیشتر شوند. مبنای زندگی غربی منافع شخصی است. بی حجاب را نیمتوان با این فرهنگ اصلاح کرد. وقتی بی حجاب با بی حجابی به دیگران آسیب میزند، چون روحیه فردی و منافع فردی دارد، ضربه زدن به دیگران هم برایش اهمیتی نخواهد داشت. كُونُوا دُعاةً لِلنّاسِ بِغَيرِ ألسِنَتِكُم. مردم را با عمل و فعالیت خود به دین دعوت کنید. زندگی مواساتی مردم را نجات میدهد. توانمندان در کنار ناتوانان و کم توانان قرار میگیرند، و همه از منافع تلاش جمعی بهره مند میشوند.

نمیشود در زمان جنگ فقط راجع به فضیلت جهاد صحبت کنیم، اما خودمان وارد عرصه جهاد نشویم. نمیشود راجع به سبک زندگی اسلامی صحبت کنیم، اما در عمل زندگی اجتماعی و مواساتی را پیاده نکنیم. باید بسمت تغییر سبک زندگی مردم برویم. شما طلبه اید؟ خیلی خوب؛ عضو کدام تعاونی هستید؟! نمیشود ما طلبه باشیم، اما زندگیمان شبیه کارمندی باشد که نشأت گرفته از فرهنگ غرب است.

فاطمه زهرا سلام الله علیها برای فدک فریاد زدند. جمله عجیبی داشتند: این رزق بچه های من است. امام صادق علیه السلام فرمود فاطمه سلام الله علیها مادر امت اسلام است. فاطمه زهرا سلام الله علیها رزق و روزی همه مسلمین را میخواست. خداوند فدک را به فاطمه سلام الله علیها داد، تا به مردم دنیا نشان دهد فاطمه سلام الله علیها اگر فدک را داشته باشد، نصف اتاق خانه اش را فرش می اندازد؛ نصف دیگر اتاقش حتی مفروش هم نبود! فدک را از فاطمه سلام الله علیها گرفتند. فاطمه سلام الله علیها اگر فدک به دستش برسد، زندگی مردم را آباد میکند، و مردم به اهلبیت جذب میشوند.