زندگی مواساتی، امتحان امروز جامعه ما

مراسم عزاداری اولین شب ایام فاطمیه سوم (به روایت 95روز) سه شنبه 14 دیماه 1400 در هیئت محبین اهلبیت (علیهم السلام) قم با سخنرانی حجت الاسلام علیرضا پناهیان در مسجد مقدس جمکران برگزار شد.

زندگی مواساتی، امتحان امروز جامعه ما

ما در مراحل و آزمایشات آخرالزمان و قبل از ظهور به مرحله سختی رسیده ایم، و به این مسئله هم بی توجه هستیم. وقتی جامعه در جهاد فی سبیل الله و مبارزه و جنگ امتحان میشود، امتحان سختی است. جنگ سخت است. باید از آسایش و راحتی و حتی زندگی خود دست بکشیم. یا جامعه ای به هجرت مأمور میشود. این سخت است. مثل زمان صدر اسلام. باید زندگی و خانواده و اقوام خود را کنار بگذارید و به سرزمین جدیدی بروید، بدون امکانات و خانواده و خانه و حتی شغل.

گاهی خدای متعال جامعه ای را با عزت و نترسیدن از دشمن امتحان میکند. یا امتحان انفاق، که آن هم مشکل است. از شما میخواهند در راه خدا دارایی خود را بدهید. وقتی جامعه در معرض یک امتحان قرار میگیرد، دشواریهای امتحان مشخص میشود، و با گذراندن یک امتحان، امتحان بعدی آغاز میشود.

جامعه امروز ما در اثر گذراندن امتحانات و مراحل گذشته، به مرحله ای از امتحان رسیده است که مشکل هم هست؛ و این مرحله این است که به سمت زندگی جمعی فداکارانه برویم؛ زندگی مواساتی. مرزها را بین خودمان برداریم، و تصمیم بگیریم سبک و روال زندگیمان را برادرانه و ایثارگرانه قرار دهیم. این خیلی سخت است. هرکس مسجدی است، اموالش را با سایر مومنین و نمازگزاران تقسیم کند. در صدر اسلام بعد از امتحان هجرت مردم مکه، امتحان مواسات از مومنین مدینه گرفته شد. باید زندگیشان را با مهاجران مکه تقسیم کنند. امتحان سهمگینی بود، که بواسطه عظمت وجود رسول خدا صلی الله علیه و آله مردم مدینه توانستند این امتحان را سربلند پشت سر بگذارند.

باید معادلات اقتصادی جهان را با زندگی مواساتی بهم بریزیم 

در روایتی، یکی از شیعیان از امام باقر علیه السلام درخواست دستور قیام کرد، حضرت فرمود زندگی شما مواساتی هست؟ یعنی دارایی هایتان را بین هم تقسیم میکنید؟ آن شیعه به امام عرض کرد نه. و امام باقر علیه السلام فرمود زمان و شرایط شما برای قیام آماده نیست. ما باید همه زندگیمان مثل ایام اربعین شود! این سخت است. زندگی مواساتی خیلی بالاتر از صدقه دادن و وام قرض الحسنه دادن است.

ما با آن چیزی که خدای متعال و ائمه اطهار برای این سبک زندگی مومنانه از ما انتظار دارند فاصله زیادی داریم، اما باید به این سمت حرکت کنیم. دستگیرانه زندگی کنیم، نه اینکه برای خودمان زندگی کنیم، و اگر کسی زمین خورد، یک مقداری دست او را بگیریم. امتحان جهاد و شهادت از جهاتی راحت تر از امتحان مواسات است. در امتحان جهاد و شهادت، عده ای به میدان بروند، تکلیف از دیگران برداشته میشود. از جان گذشتن سخت است، اما مرگ یکبار شیون یکبار! اما اینکه بصورت مستمر از مال و امکاناتمان بگذریم بخاطر اطرافیانمان سخت است.

باید معادلات اقتصادی جهان را بهم بریزیم، با زندگی مواساتی. البته برخی کشورهای غربی امروز بسمت زندگی تعاونی پیش رفته اند. نه اینکه شرکت سهامی ایجاد کنند، هرکس باندازه سرمایه اش سود ببرد. نظام سرمایه داری امروز قابل تحمل نیست برای مردم دنیا. اینکه بگوییم هرکس تواناتر است بیشتر سود ببرد. در آلمان برای برخی شرکت های تعاونی شعاری گذاشته اند: «هرکس دنبال منافع خودش است در شرکتهای تعاونی نیاید»! تنها جایی که ما شنیده ایم از کودکی زندگی تعاونی را آموزش میدهند، یهودی ها هستند. واقعا هم تاجران یهودی باهم ندار هستند. ولی ما همه از هم متفرق هستیم؛ حتی مذهبی هایمان.

زندگی مواساتی را از گروههای کوچک تمرین کنیم

سالهاست که ما این سخنان را میگوییم، اما جدی گرفته نمیشود. رهبرانقلاب در بیانیه گام دوم انقلاب، یک میدان جهاد را سبک زندگی معرفی کردند، اما این مسئله انقدر مبسوط و ذوابعاد و مهم هست، که یک فرصت و حتی بیانیه جداگانه میطلبد. زندگی مواساتی یکی از زیرمجموعه های سبک زندگی است.

زندگی مواساتی را باید از گروه های کوچک تمرین کنیم. رفقای یک هیئت، نمازگزاران یک مسجد، اعضای یک گروه جهادی، طلاب یک مدرسه علمیه. حالا نمیخواهیم از آغاز کار زندگی مواساتی داشته باشیم، حداقل درآمدمان را بصورت تعاونی کنیم. در ابتدا به ظاهر سودش کمتر است، بله. اقتصاد مقاومتی، اقتصاد مردم پایه، اقتصادی که در آن فساد کمتر میشود، اقتصاد تعاونی است. فرهنگ کسب و کار تعاونی بین ما نیست؛ ما به این سمت نرفته ایم. دستورات اخلاقی دیگر را کمابیش رعایت میکنیم، اما مواسات نه. و خداوند خیر و برکت را در این حرکتهای جمعی و تعاونی قرار داده. در روایات هست اگر مواساتی زندگی میکردید، فقر از بین شما ریشه کن میشد. زندگی مواساتی امتحان زمانه ماست.

نیروهای فرهنگی ما در موضوعاتی مثل حجاب و اخلاق و عقاید و... مانده اند. مهمترین کار فرهنگی این است که معیشت و سبک زندگی مردم اصلاح شود. سردار سلیمانی چقدر درس عقاید داد؟ چقدر کار فرهنگی کرد؟ وجودش کار فرهنگی بود. چون فداکاری در وجود او بود. این فداکاری را در همه زندگیهایمان در حد محدود تمرین کنیم و انجام دهیم. نمیخواهد شما جانتان را فدا کنید، یک گوشه از زندگیتان را در اختیار دیگران قرار دهید! یک مقدار از استعداد و توان علمی تان را در اختیار دیگران قرار دهید. فداکاری را از کم شروع کنیم.

اتفاق اربعین یک فرهنگ است که باید عمومی شود

جامعه اسلامی شهید خیلی تحویل داده، اما جامعه ای که اهل تعاون باشد هنوز تحویل نداده. سبک زندگی مواساتی نیاز به اصلاح جمعی و عمومی دارد. تعاونوا علی البرّ و التقوا و لا تعاونوا علی الإثم و العدوان. میفرماید برای کارهای نیک و تقوا تعاون و همکاری کنید، نه برای بدیها و گناهان. تعاونی برای ضربه زدن به حیات بشر راحت صورت میگیرد. بخاطر همین است که خدای متعال نهی فرموده. تعاون بر اثم و عدوان راحت است. یک حرف غلط بین ما شایع شود، بین همه پخش میشود.

یک طلبه بخواهد کار فرهنگی خوب انجام دهد، باید سبک زندگی تعاونی را بین مردم گسترش دهد. حداقل در بخشی از زندگی. اتفاقی که در اربعین می افتد، یک اتفاق نیست، یک فرهنگ است. یک سبک زندگی است که باید در همه زندگیمان اجرا کنیم.

حضرت زهرا سلام الله علیها شهید شدن را برای رزمندگان ما در جبهه ها آسان کرد. اهلبیت انفاق را آسان میکنند برای ما. اهلبیت زندگی مواساتی را هم برای ما آسان میکنند. سردار سلیمانی میگفت جمهوری اسلامی حرم است. این باور او بود. این حرف خیلی عظمت دارد. حضرت زهرا سلام الله علیها الگوی زندگی مواساتی بود. این را قرآن برای ما بیان میکند. با زبان روزه، قرص نان شب خود را به مسکین و فقیر میدادند.