تغییر سبک زندگی، اثر ماندگار زیارت

مراسم عزاداری شب سوم ایام اربعین هیئت محبین اهلبیت(علیهم السلام) قم شنبه 3 مهر 1400 با سخنرانی حجت الاسلام احمد پناهیان در مسجد مقدس جمکران برگزار شد.

مراقب بدعت و تحریف در زیارت و اربعین باشیم

مراقب باشیم به ذوق و سلیقه خود برای دین و زیارت اولویت تعیین نکنیم. متأسفانه باب تحریف در دین همیشه باز بوده و هست. تحریف در هدف و فرهنگ و آرمان عاشورا، و تحریف در حقیقت زیارت در طول این قرون کم نبوده و نیست. همانطور که اصل عزاداری و مجلس را حفظ میکنیم، باید مراقب خلوص این مجالس و عاری بودن از تحریف هم باشیم. امام حسین علیه السلام فرمود بدعتها در جامعه احیا شده و سنت ها مرده اند. یک جامعه میتواند با فراوان کردن بدعت در دین، زمینه قتل یک امام را به مرور فراهم بیاورد. این را مراقبت کنیم.

زیارت اربعین باید اثر لازم را بگذارد، مثل سایر مناسک دین. مثل حج، نماز، روزه، زکات، خمس، زیارت، و سایر مناسک که باید اثر لازم خود را داشته باشند. نماز اگر اثر لازم که در زندگی دارد را نداشته باشد، نماز بی اثر است. شیعیان کوفه همه نمازخوان بودند. نمازخوانهایی که امامشان را به قتل رساندند. امام صادق علیه السلام فرمود: نَحْنُ اَصْلُ كُلِّ خَيْرٍ، وَ مِنْ فُروعِنا كُلُّ بِرٍّ. اصل امام است. اگر نماز را تحت مدیریت و حکمرانی امام خواندیم، نماز موثری خواهد بود. فرمود أَقِمِ الصَّلاةَ لِذِكْرِي(طه 14). نماز بخوانید تا من خدا زنده شوم؛ تا جایگاه خدا دیده شود. جایگاه خدا وقتی دیده میشود که امام حق اطاعت شود. امام حق اطاعت نشود، کأن خدا اطاعت نشده است. أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِي الْأَمْرِ مِنْكُم(نساء 59).

گاهی ما گوینده ها برداشت و سلیقه خودمان را از دین بیان میکنیم. برداشت غلطی هم نیست، اما آنچه که برای این فریضه واجب شده را نمیگوییم. دلیل اصلی را بی توجهیم. دلایل و فواید جانبی را بیان میکنیم و توجه میدهیم. زیارت برای چیست؟ این موضوع به صراحت در بیان اهلبیت ذکر شده: تقرب الی الله؛ اطاعت ولی امر و انجام تکلیف؛ برّ و احسان به خاندان اهلبیت علیهم السلام؛ صله رحم. ما فرزندان پیغمبریم. أَنَا وَ عَلِیٌّ أَبَوَا هَذِهِ الْأُمَّة. یرِیدُونَ بِرِّی وَ صِلَتِی. یکی از اهداف زیارت صله رحم و نیکی به اهلبیت علیهم السلام است.

راه کربلا بسته شده، راه زیارت که بسته نیست

دلیل دیگر زیارت که در روایات به آن تصریح شده، ایجاد سرور و بهجت در قلب پیغمبراکرم صلی الله علیه و آله است. انگیزه دیگر از زیارت ناراحت و عصبانی کردن دشمنان خدا و اهلبیت علیهم السلام است. زیارت باید دشمن را عصبانی و ناراحت کند. در زمانیکه دشمنان ولایت و دین در عالم اقبالی ندارند، یک حرکت و جوشش از دل تشیع شکل میگیرد. یک مانور، میعاد، میقات، و قرارگاه مومنین و شیعیان. از این فرصت باید استفاده کنیم.

راه کربلا بسته شده، راه زیارت که بسته نیست. فلسفه زیارت رفتن به کربلا نیست. پیاده روی جزو آداب زیارت است، که اگر بتوانیم انجام دهیم خیلی خوب است. اما اگر پیاده روی میسر نشد، زیارت که میتوانیم انجام دهیم از راه دور. صله رحم با اهلبیت علیهم السلام میتوانیم بجا بیاوریم. مومنین دور هم در اماکن و مجالس مذهبی جمع شوند، و مناقب و مصائب اهلبیت علیهم السلام را متذکر شوند. موضوع اربعین فقط رفتن به زیارت کربلا نیست.

باید دنبال عامل و انگیزه اصلی برای زیارت باشیم. چه توفیق زیارت حضوری داشته باشیم، چه از راه دور زائر باشیم. برخی آقایان که در رسانه ها و فضای مجازی میگویند تنها راه این است که زیارت اربعین کربلا باشید، و الا هیچطور نمیتوانید اباعبدالله علیه السلام را یاری کنید. این حرف پایه و اساس دینی ندارد.

جنگ را رزمندگان پیش بردند، نه مسئولین سیاسی

امام صادق علیه السلام در روز اربعین قبر مطهر اباعبدالله علیه السلام را اینگونه زیارت میکنند: یا لَيْتَنِي كُنْتُ مَعَکُمْ فَأَفُوزَ فَوْزًا عَظِيمًا. کاش با شما بودم و به این فوز عظیم و شهادت نائل میشدم. أَبْذُلُ مُهْجَتِی فِیکَ. و خون قلبم را برای شما میدادم. در زیارت باید به فدا کردن جان برای امام توجه کنیم. آرزو کنیم در راه اماممان کشته شویم. برخی با ائمه همراهند، بخاطر پیروزی و قدرت. اگر ببینند پیروز نمیشوند، عقب می نشینند. تا ظهر روز عاشورا همراه امام بود، وقتی دید دیگر احتمال پیروزی نیست، امام را تنها گذاشت و رفت! حضرت زهرا سلام الله علیها نزد یکی از صحابه رفت و از او برای یاری علی علیه السلام کمک خواست. آن صحابه به حضرت گفت اگر من یک نفر شما را کمک کنم، آیا علی علیه السلام به حقش میرسد؟ حضرت زهرا سلام الله علیها ناراحت شد و از خانه او خارج شد و دیگر با او صحبت نکرد. خیلی ها که در دفاع مقدس حاضر نشدند همینطور فکر میکردند. گمان نمیکردند ما مقابل 60 کشور پیروز شویم.

سال 61 بعد از عملیات موفقیت آمیز فتح المبین که حضرت امام رحمت الله علیه مردم را برای اعزام به جبهه ها بسیج کرد، آمریکا به سازمان ملل فشار آورد برای تمام کردن جنگ. چون وقتی یک ملت پای کار جنگ بیایند، پیروزی بر آنها ممکن نیست. آمریکاییها این را سال 61 فهمیدند. عراق چرا سراغ بمباران شهرها و کشتی های تجاری ما رفت؟ بخاطر اینکه ایران وادار شود به اتمام جنگ. هدف شکست ایران نبود. بعد از فتح المبین و آزادی خرمشهر هدف عراق شکست ایران نبود!

وقتی سازمان ملل پادرمیانی کرد برای اتمام جنگ بین عراق و ایران، عراق گفت به شرطی کشتی ها را نمیزنم و شهرها را بمباران نمیکنم که جنگ تمام شود. همان موقع که عراق این شرط را گذاشت، مسئولین داخلی ما در سازمان ملل گفتند ما بدون هیچ پیش شرطی پایان جنگ را میپذیریم! یعنی ما قبول کردیم که علیرغم بمباران شهرهایمان توسط عراق، به مراکز حساس عراق حمله نکنیم. نتیجه این شد که با طولانی شدن جنگ، طلفات ما بالا رفت، و مسئولین ما به حضرت امام رحمت الله فشار آوردند برای پذیرش قطعنامه. مسئولین سیاسی وقت ما سالها در مجلس شورای اسلامی مخفیانه جلساتی را دنبال میکردند که خواسته آمریکا که اتمام جنگ بود تحقق پیدا کند!

جبهه و جنگ را رزمندگان پیش بردند، نه مسئولین سیاسی ما. کسانی جنگ را پیش بردند که برای بذل جان برای فرمان امام به جبهه آمده بودند: أَبْذُلُ مُهْجَتِی فِیکَ. اگر در اربعین کربلا نتوانستیم برویم، معنای زیارت را بفهمیم. زیارت یعنی تجدید عهد و میثاق با امام برای فدا کردن جان برای تحقق امر اماممان. این یعنی زیارت. وَ أَقِیکَ بِنَفْسِی وَ کُنْتُ فِیمَنْ أَقَامَ بَیْنَ یَدَیْکَ. کاش تحت فرمان شما مقاومت میکردم؛ صبر در مبارزه و جهاد میکردم. حَتَّى یُسْفَکَ دَمِی مَعَکَ. انقدر تحت فرمان شما میجنگیدم تا خونم همراه شما در این راه بریزد. این زیارت است.

تغییر سبک زندگی، اثر ماندگار زیارت

السَّلامُ عَلَى وَلِيِّ اللَّهِ وَ حَبِيبِهِ السَّلامُ عَلَى خَلِيلِ اللَّهِ وَ نَجِيبِهِ السَّلامُ عَلَى صَفِيِّ اللَّهِ وَ ابْنِ صَفِيِّهِ السَّلامُ عَلَى الْحُسَيْنِ الْمَظْلُومِ الشَّهِيدِ السَّلامُ عَلَى أَسِيرِ الْكُرُبَاتِ وَ قَتِيلِ الْعَبَرَاتِ اللَّهُمَّ إِنِّي أَشْهَدُ أَنَّهُ وَلِيُّكَ وَ ابْنُ وَلِيِّكَ وَ صَفِيُّكَ وَ ابْنُ صَفِيِّكَ الْفَائِزُ بِكَرَامَتِكَ أَكْرَمْتَهُ بِالشَّهَادَةِ وَ حَبَوْتَهُ بِالسَّعَادَةِ. گفتیم در مجموعه روایات ائمه راجع به کربلا، دو روایت وجود دارد؛ یکی کرامتی که از طرف خدا به اباعبدالله علیه السلام عنایت فرموده و ایشان را به مقام شهادت رسانده؛ دوم ظلمی که به امام شده و ایشان به شهادت رسیده اند. هر دو نگاه را باید باهم داشته باشیم. اگر در سایه فضائل و مقام شهادت امام از ظلمی که به امام شد چشم پوشی کنیم، انگیزه ای نخواهیم داشت برای انتقام خون اباعبدالله علیه السلام اقدام کنیم.

اوایل سقوط صدام، خیلی ها زیارت میرفتند، و برای آمریکاییها بخاطر آزادسازی راه کربلا دعا هم میکردند و از آنها تشکر میکردند! این دیگر زیارت نیست. برای شمر و یزید دعا کنیم؟! یزیدی که دستور قتل اباعبدالله علیه السلام را در همان مدینه صادر کرد، بعد از رسوایی در شام برای انحراف افکار عمومی دستور داده سه روز برای شهدای دشت نینوا مجلس روضه و عزا بپا کنند. حال ما بیاییم و از یزید تشکر کنیم بخاطر برپایی مجلس روضه؟! معرفت از تشرف بالاتر است. اگر مشرف شویم اما معرفت نداشته باشیم، دستمان خالیست. اما اگر مانع داشتیم برای تشرف، ولی معرفت داشتیم، دستمان پر است.

وَ اجْتَبَيْتَهُ بِطِيبِ الْوِلادَةِ وَ جَعَلْتَهُ سَيِّداً مِنَ السَّادَةِ وَ قَائِداً مِنَ الْقَادَةِ وَ ذَائِداً مِنَ الذَّادَةِ. امام حسین علیه السلام اگر کشته هم شود، باز هم امام است. جایگاه امامت ایشان محفوظ است. اباعبدالله علیه السلام شهید شده، اما همچنان امام است. شهید زنده است. در زیارت به مقام امامت و برگزیده بودن اباعبدالله الحسین علیه السلام باید توجه کنیم. درس عاشورا برای همه تاریخ برای ما الگوست. اگر چنین شد، اگر مرجع تقلیدی روزی گفت ما نمیتوانیم در جنگ پیروز شویم، به حرف او توجه نمیکنید. به جبهه جنگ میروید و با ظالم مبارزه میکنید؛ حتی اگر پیروز نشدید. اگر زیارت رفتیم، اما به این مبانی زیارت توجه نکردیم، اثر ماندگار زیارت که تغییر سبک زندگی زائر است شامل حال ما نمیشود. ما زیارت میرویم تا زندگیمان حسینی شود. بخاطر همین به ما دستور داده اند به زیارت ائمه برویم: ﻓﺄﺗﻮﻫﻢ ﻭ. ﺯﻭﺭﻭﻫﻢ ﻭ ﺳﻠّﻤﻮﺍ ﻋﻠﯿﻬﻢ. بعد از زیارت نگاه ما باید تغییر کند. حسین علیه السلام فقط عشق من نیست؛ امام من است! من عاشق امامم هستم.

همه عالم باید حسین را بشناسند

وَ أَعْطَيْتَهُ مَوَارِيثَ الْأَنْبِيَاءِ. میراث دار همه انبیاست حسین. امام حسین علیه السلام همان کاری را انجام داد که همه انبیاء به آن مأمور بودند. در آرمان و انگیزه فرقی بین اباعبدالله علیه السلام و پیغبمراکرم صلی الله علیه و آله و ابراهیم نبی نیست. وَ جَعَلْتَهُ حُجَّةً عَلَى خَلْقِكَ مِنَ الْأَوْصِيَاءِ. اباعبدالله علیه السلام حجت بر همه خلائق است، نه فقط بر شیعیان و مسلمین. همه عالم باید حسین علیه السلام را بشناسد. زائر اباعبدالله علیه السلام باید همه مردم جهان را با آرمان و هدف و انگیزه و مکتب حسین آشنا کند. 1400 سال از قتل اباعبدالله علیه السلام گذشته؛ ما چقدر مردم دنیا را از این ظلمی که به اهلبیت شده آگاه کرده ایم؟

حجت امروز امام زمان راواحنا فداه است؛ چقدر مردم عالم را با امام زمان ارواحنا فداه و حکومت ایشان آشنا کرده ایم؟ چقدر مردم دنیا را آماده این حاکمیت جهانی کرده ایم؟ زیارت اربعین باید فتح بابی شود برای ارتباط همه مردم در طول سال با آرمان و مکتب و قیام حسین بن علی علیهماالسلام.

فَأَعْذَرَ فِي الدُّعَاءِ وَ مَنَحَ النُّصْحَ وَ بَذَلَ مُهْجَتَهُ فِيكَ لِيَسْتَنْقِذَ عِبَادَكَ مِنَ الْجَهَالَةِ وَ حَيْرَةِ الضَّلالَةِ. اباعبدالله الحسین علیه السلام در دعا و خیرخواهی برای خلائق کم نگذاشت. خونش را در راه هدایت مردم فدا کرد. هرکس شهید میشود، جانش را به خدا قرض میدهد، و خدا هم این جان را دوباره به او برمیگرداند. شهدا پس از ظهور رجعت میکنند. حتی اباعبدالله علیه السلام هم به دنیا برمیگردد و سالها حکومت میکند، و بعد خدا جانشان را می ستاند و به عالم آخرت منتقل میکند. اما اباعبدالله علیه السلام برای هدایت مردم و خارج شدن مردم از جهالت و گمراهی جانش را تقدیم کرد. ما باید برای اماممان جان دهیم، برای اینکه اماممان برای خارج شدن ما از جهل و هدایت ما جانش را تقدیم کرده است. هرچند اگر جان هم بدهیم، باز هیچ کاری نکرده ایم. جان ما کجا و جان حسین کجا! لذا شب عاشورا یاران اباعبدالله علیه السلام گفتند کاش هزار جان داشتیم و در راه شما فدا میکردیم.